حجاب اسلامی، هویت زن ایرانی - قسمت اول

وقتی شیء گرانبهایی در دست داریم، سعی می کنیم آن را از دید نامحرمان بپوشانیم. مروارید در پوشش صدف قرار می گیرد و گوهرفروشان گوهر باارزش خود را در صندوقچه ای مخفی نگه می دارند.
همواره گفته شده که ارزش وجودی زن بیش از زیبایی ظاهری و جسمی اوست. زن موجود شریفی است که با نقش تأثیرگذار خود در خانه و خانواده تعیین کننده سرنوشت جامعه خویش است. چگونه می توان گلی زیبا را در دست هر نامحرمی قرارداد و انتظار داشت با طراوت باقی بماند؟!
از سوی دیگر زن ماهیت انسانی دارد و انسان متعالی می خواهد برای ذاتش دوست داشته شود، همان چیزی که ما از آن به نام «خودم» یاد می کنیم. افسوس که تحت لوای تفکرات ماتریالیسم و اومانیسم و نیز تفکرات پوچ فمینیسم، غرب سعی دارد زنانی با چهره سیندرلایی را که قریب به اتفاق ابزار تبلیغاتی شرکت های توسعه دهنده مد قرار می گیرند، به عنوان زن نمونه معرفی کند. اسلام، زن را در جایگاه رهبری جامعه خویش قرار داده و به خاطر ذات وجودی زن، وی را می ستاید.
پوشش ظاهری افراد به ویژه زنان را حجاب می گویند که مانع از نگاه نامحرم به آنان می شود.
عفاف نیز دارای معانی گوناگون است که در مجموع تعریف کاملی را به ما خواهد داد. راغب اصفهانی در «مفرادات القرآن» می نویسد: عفت حالت درونی و نفسانی است که توسط آن از غلبه شهوت جلوگیری می شود. برخی از لغت شناسان هم عفت را به معنای ترک شهوات و پاکی خوی و جسم تعریف کرده اند.
ازمجموع معانی ذکر شده در منابع مختلف برای عفاف می توان این گونه نتیجه گرفت که عفاف، نوعی حجاب درونی است که انسان را از گناه باز می دارد، یعنی حفظ چشم، گوش، قلب و تمامی اعضاء و جوارح از هرگونه خطا و گناه عفاف است که حاصل این عفت و حجب درونی، پوشش ظاهری است. به تعبیری لطیف تر، حجاب میوه عفاف است و عفاف ریشه حجاب.
وقتی سخن از عفاف به میان می آید، حجاب اخلاقی و عفت مردان را نیز شامل می شود.
حتی در قرآن کریم به طور مستقیم در سوره مبارکه نور به حجاب مردان و زنان اشارات واضحی شده که کمتر در تبلیغ به عفت مردان پرداخته شده است.

عفاف و حجاب ریشه و ثمره درخت سعادت - قسمت دوم

حجاب در اسلام برای حفظ حیثیت و شخصیت زن و پیشرفت جامعه و نیز دوری از ابتذال و انحطاط فرد و جامعه باید رعایت شود.
امروزه در همدوشی زنان با مردان در محیط های مختلف و در عرصه های اجتماعی، حجاب علاوه بر این که عنصر اساسی در کسب و حفظ هویت دینی محسوب می شود به زن آزادی می بخشد.
در همین راستا حضرت امام خمینی(ره) که با ورود زنان به جامعه و دخالت در امور اجتماعی و نیز شرکت در انتخابات و انجام مشاغل اداری نظری مثبت داشتند حتی قشر زنان را تشویق می کردند که به مسائل سیاسی و اجتماعی زمان خود ورود پیدا کنند.
از منظر امام راحل(ره) زن دارای مقام کرامت و مقام معنوی است و الگوی نمونه زنان یعنی حضرت زهرا(س) تحقق ارزش های والای خلیفه اللهی در جهان است. در زمینه نقش موثر زنان در عرصه های سیاسی و اجتماعی عصر حاضر و انقلاب اسلامی به نقش الگویی زنان نمونه اسلام که در رأس آنها حضرت زهرا(س) و زینب کبری(س) قرار دارند، استناد می شود. پیامبر اکرم(ص) می فرمایند: اثر بد یک زن فاسد برابر با اثر بد هزار مرد فاسد است و اثر خوب یک زن صالح برابر با اثر هفتاد صدیق است.
حجاب به معنای پوشش اسلامی بانوان، دارای دو بعد ایجابی و سلبی است.
بعد ایجابی آن، وجوب پوشش بدن و بعد سلبی آن، حرام بودن خودنمایی به نامحرم است و این دو بعد باید در کنار یکدیگر باشد تا حجاب اسلامی محقق شود؛ گاهی ممکن است بعد اول باشد، ولی بعد دوم نباشد، در این صورت نمی توان گفت که حجاب اسلامی محقق شده است.
اگر به معنای عام، هر نوع پوشش و مانع از وصول به گناه را حجاب بنامیم، حجاب می تواند اقسام و انواع متفاوتی داشته باشد. یک نوع آن حجاب ذهنی، فکری و روحی است؛ مثلا اعتقاد به معارف اسلامی مانند توحید و نبوت از مصادیق حجاب ذهنی، فکری و روحی صحیح است که می تواند از لغزش ها و گناه های روحی و فکری، مثل کفر و شرک جلوگیری کند.

بی‌حجاب و دروغگو و... از امام زمان حیا کند

آیت الله العظمی مجتبی تهرانی

اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، و الحمد لله ربّ العالمین و صلّی الله علی محمد و آله الطیبین الطاهرین و لعنۀ الله علی اعدائهم اجمعین.
رُویَ عن الصادق(علیه‎السلام) قال: «لَا إِیمَانَ لِمَنْ لَا حَیَاءَ لَهُ».

مروری بر مباحث گذشته

بحث ما را جع به «حیا» بود. عرض کردم یکی از بزرگترین مشکلات جامعه ما مسأله ترویج بی‎حیایی در سه رابطه دیداری، گفتاری و رفتاری است. جلسه گذشته بحث ما به تقسیماتی در ارتباط با حیاء رسید. یک تقسیم‎بندی در ارتباط این بود که انسان -نعوذ بالله- عمل زشتی را در مرئَی، منظر و دیدگاه کسی انجام دهد و حیاء در آنجا به معنای مُنفعِل شدن روح، انکسار روح و شرمندگی درونی است.

اگر عمل زشتی در دیدگاه و منظر غیر انجام شود، یک وقت غیر عبارت است از انسان‎هایی مثل خود شخص که از آن به «حیاء من الخلق» تعبیر می‎کنند، در روایت هم داشتیم. قسم دوم؛ آن است که «غیر» به این معنا که در منظر یک انسان دیگر باشد، نیست؛ در مرئی و منظر خود انسان، دیدگاه خود شخص انجام‏دهنده کار باشد که از آن به «حیاء من النفس» تعبیر می‎کنند. جلسه گذشته روایت اینها را هم به صورت فهرست‎وار اشاره کردم. حتی جزو محاورات عرفیّه ما هم هست که می‎گوییم: «خودم از خودم خجالت کشیدم!» این مسأله پیچیده‎ای نیست.

سوم؛ در دیدگاه غیر است امّا غیر، غیرِ مشهود ظاهری نباشد. یعنی اعمال ما در مرئی و منظر کسی هست که ما او را نمی‎بینیم. ما در روایات‎مان داریم، آیه شریفه را هم مطرح کردم و گفتم کسانی که معتقد به مبدأ و معاد و وحی الهی هستند، ادعای تدیّن و اسلام و ایمان می‎کنند، باید به این ناظران توجه کرده و از آنها حیاء کنند. صریح قرآن است که برای هر انسانی دو فرشته مأمور است، یکی سمت چپ و یکی سمت راست، ما را می‎بینند و رؤیت می‎کنند و به تعبیر ما اینها هستند که اعمال را ثبت و ضبط می‎کنند، پس عمل زشت در مرئی و منظر آنها قرار می‎گیرد. یک قسم حیاء، حیاء از آنها است. جلسه گذشته همه را گفتم، آیه را هم خواندم و روایتش را هم خواندم، دیگر تکرار نمی‎کنم.

 

حد و مرز حجاب از نظر اسلام

عالمان شیعه و سنی در ضرورت اصل پوشش و حجاب زن, اختلافی ندارند, اما در حد و مرز آن اقوال مختلفی مطرح کرده اند. برای رفع این اختلافات, می توان تعریف جامعی ارائه نمود که با همه نظرات سازگار باشد و آن این که: حجاب زن عبارت است از پوشش کامل اندام از سر تا پا به استثنای صورت و دست ها تا مچ.

بسیاری از فقها و عالمان دینی, به همین دلیل, نگاه به صورت و دست های بانوان را جایز شمرده اند. مرحوم آیهٔ الله حکیم (قدس سره) می نویسد: تمام فقیهانی که به جواز نگاه کردن به صورت و دست های بانوان فتوا داده اند بر این باورند که پوشیدن کف و وجهین, واجب نیست.

حضرت امام (قدس سره) در تحریر الوسیله می فرماید: (در این که بر مردها حرام است به موها و سایر قسمت های بدن و اندام زن ها غیر از صورت و دست ها بنگرند, تردیدی نیست, خواه به قصد لذت باشد و یا بدون آن.)

شهید مطهری (ره) نیز می نویسد: (در میان فقهای پیشین حتی یک نفر دیده نشده که به وجوب پوشیدن دست و صورت فتوا داده باشد. )

البته هر فقیهی که به وجوب پوشش سر و گردن فتوا داده, به حرمت نگاه نیز نظر داده است. مرحوم آیهٔ الله سید محمد کاظم طباطبائی یزدی صاحب عروهٔ الوثقی می نویسد: واجب است زن تمام بدن خود را از نامحرمان بپوشاند, مگر دست ها و صورت را.

مرحوم حکیم می فرماید: شیخ طوسی در کتاب های خود به این امر تصریح نموده و گروهی از متأخران مانند شیخ انصاری بدان فتوا داده اند.

فتاوا و استفتائات درخصوص چادر

حضرت امام خمینی (رحمت‌‌الله‌علیه) : برترین پوشش و حجاب برای زن مسلمان، چادر است .
حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای دامت‌برکاته: چادر بهترین نوع حجاب ونشانه‌ی ملی ماست. بهترین حجاب، پوشش چادر است،‌ و چادر سیاه، هم بی اشکال است و کراهت ندارد.
حضرت آیت الله العظمی گلپایگانی رحمت‌‌الله‌علیه: سزاوار است که چادر در نماز ترک نشود و همچنین در غیر نماز ،‌ چون درایران و بعضی بلاد اسلامی چادر جز شعائر است. اگر کنار گذاشتن چادر، موجب جلب نظر نامحرم شود، جایز نیست.
حضرت آیت الله العظمی بهجت دامت‌برکاته: چادر حجاب پسندیده است .
حضرت آیت الله العظمی تبریزی(رحمت‌‌الله‌علیه) : زن باید بدن خود را در غیر وجه وکفّین ، از نامحرم بپوشاند ،‌ ونیز باید زینت خود را بپوشاند، وبا چادر یهتر می‌تواند بدن وزینت را بپوشاند وچادر سیاه مثل عبای سیاه کراهت ندارد. بهترین نوع پوشش واجب ،‌ همان چادرمشکی است که زنهای مؤمنه خود را با آن می‌پوشانند.
حضرت آیت الله العظمی صافی(دامت‌برکاته) :‌ چادر و پوشش اسلامی داشتن ، جهاد است.
حضرت آیت الله العظمی سیستانی ‌(دامت‌برکاته) : چادرحجاب بهتر است و سزاوار نیست زنهای مؤمن بدون چادر خارج شوند.
حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(دامت‌برکاته) :‌ بی شک چادرحجاب برتر است .
حضرت آیت الله العظمی فاضل لنکرانی(رحمت الله علیه) : چادر مشکی بهترین نوع حجاب است، و پوشیدن لباس‌هایی که جلب توجه کند،‌ حرام است.

منبع: احکام حجاب وعفاف درگلستان مرجعیت ، حمید احمدی ،‌صفحه‌های 73 تا

بانوان زهرایی، در حفظ حجاب بکوشند

حضرت آیت‌الله صافی گلپایگانی از مراجع عظام تقلید به مناسبت ولادت حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها پیامی صادر کردند که متن آن به شرح زیر می باشد:
بسم‌الله الرحمن الرحیم
اللهم صل علی الصدیقه الطاهره سیده نساءالعالمین و علی ولدها الذی بشرها به خاتم‌النبیین صلوات الله علیه و آله، بقیه الله فی ارضه ارواح العالمین له الفداء.
از جلوه‌های بسیار حساس و معرفت‌آموز حیات حضرات معصومین علیهم‌السلام، که مشحون به پیام‌های سعادت‌بخش و هدایت‌های عالی برای بشر در طول تاریخ و مرور اعصار و ادوار است. سیره خاص هر یک از آن بزرگواران می‌باشد که در عصر خود و شرایط و اوضاع خاصی که با آن روبه‌رو شده‌اند در احیای دین و اعلاء کلمه اسلام و نجات جامعه از گمراهی، نقش اساسی داشته است.
در این میان و به مناسبت این ایام، موضع الهی حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله و صلواته علیها، رادر نظر می‌گیریم که از ویژگی‌های مختص به خود و امتیازاتی بی‌نظیر برخوردار است. اگرچه عمر ظاهری آن حضرت به واسطه ورود مظالم جانکاه، کوتاه شد و در عنفوان جوانی به لقاءالله شتافت اما در همین فرصت کوتاه، مواضعی را از خود نشان داد و مواقعی را از خویش به یادگار گذاشت که درس‌های آموزنده و سازنده آن در طول تاریخ برای همه، مخصوصا مسلمین، راه‌گشا و حق‌نما است.
مواضع حضرت صدیقه طاهره علیها‌السلام، در ایمان و معرفه‌الله، در عبادت و بندگی خدا، در زهد و بی‌اعتنایی به دنیا، در رحم و احسان و ایثار، در همسرداری و تربیت فرزند، در حفظ کرامت‌ها و حشمت‌های خاصی که اسلام برای بانوان توصیه نموده است، در رعایت ستر و عفاف و در نشان‌دادن تمام صفات برجسته‌ای که در سوره احزاب برای زنان، مانند مردان افتخار شمرده شده، نمونه و یگانه بود. امروز هم زنان جامعه اسلامی باید همانند آن بزرگوار، عزت و عفت اسلامی خود را حفظ نمایند و ایشان را الگوی خود قراردهند.
آن حضرت نه تنها اسوه و الگو برای زنان است بلکه افتخار جهان بشریت و الگوی انسان‌های آزاده می‌باشند. دفاع آن حضرت از ولایت حقه امیرالمومنین علیه‌السلام و مبارزه ایشان با ظالمین و ستمکاران - که به نام حمایت از اسلام و اجرای عدالت، امام عادل را کنار گذاشتند - و در این راه جان شریف خویش را فدا نمودند، برای همه درس و پند و اندرز می‌باشد.
ازجمله ویژگی‌های مهم آن حضرت که می‌تواند الگویی برای بانوان زهرایی باشد، اهتمام به حفظ حجاب و عفاف و دوری از اختلاط زن و مرد است؛ حجاب و عدم اختلاط با نامحرم برای زن مسلمان ارزشی بس والاست و زنان محجبه با حفظ حجاب، ارزش خود را در سطح بین‌المللی حفظ می‌کنند و امروز کسانی که خود را کنیز حضرت زهرا سلام‌الله علیها می‌دانند باید همچون ایشان عمل نمایند و برای حفظ حجاب و کرامات انسانی ارزش قائل شوند.
امیدوارم که خداوند ما را قدردان نعمت ولایت اهل بیت علیهم‌السلام، دین و احکام شرع قرار بدهد و ما باید این احکام را مقدس بشماریم و به آنها افتخار کنیم.
اینجانب، از عموم عزیزانی که در برگزاری مراسم و شادمانی ولادت آن حضرت و نیز ترویج مکتب اهل بیت خاصه حضرت صدیقه کبری فاطمه زهرا سلام‌الله علیها، اهتمام دارند به سهم خود تقدیر می‌نمایم. امید است خدمات همگان در آستان فرشته پاسبان حضرت ولی‌عصر، ارواح العالمین له الفداء، به احسن وجه، به شرف درجه قبول نایل و موجب مسرت خاطر آن عزیز خدا باشد.

والسلام علیکم و رحمةالله و برکاته لطف‌الله صافی

18 جمادی الثانیه