فلسفه حجاب (2)

یکی از فلسفه های حجاب ایجاد امنیت بیشتر زن در برابر مردان است

در زمان های گذشته، بخاطر نبودن حکومت عدل و همچنین قوانین بازدارنده؛ و روی کار بودن حکومت های پادشاهی و دیکتاتوری، جان و مال و ناموس افراد از شرّ ایادی حکومت در امان نبوده است. همچنان که چنین ضرب المثلی رایج شده بوده است: استر ذهبک و ذهابک و مذهبک : پول و مسافرت و عقیده خود را آشکار نکن!

چنان که نقل شده است در زمان انوشیروان عادل!! ، نقل شده که وقتی‏ یکی از سرهنگان ارتش او زنی زیبا داشت . انوشیروان به قصد تجاوز به زن‏ او در غیاب او به خانه‏اش رفت . زن جریان را برای شوهر خود نقل کرد . بیچاره شوهر ، دید زنش را که از دست داده سهل است جانش نیز در خطر است . فورا زن خویش را طلاق گفت . وقتی انوشیروان مطلع شد که وی زنش‏ را طلاق داده است به او گفت شنیدم یک بوستان بسیار زیبائی داشته‏ای و اخیرا آن را رها کرده‏ای ، چرا ؟ گفت جای پای شیر در آن بوستان دیدم‏ ترسیدم مرا بدرد . انوشیروان خندید و گفت دیگر آن شیر به آن بوستان‏ نخواهد آمد .

البته این امر، مختص به ایران نبوده است، بلکه در اکثر مناطق اوضاع چنین بوده است، شهید مطهری در کتاب داستان راستان ، چنین نقل کرده است که: در زمان «معتضد»، بازرگان پیری از یکی از سران سپاه مبلغ زیادی طلبکار بود به هیچ وجه نمی توانست آن را وصول کند. ناچار تصمیم گرفت به خود خلیفه متوسل شود؛ اما هر وقت به دربار می ‎آمد، دستش به دامان خلیفه نمی رسید؛ زیرا دربانان و مستخدمان درباری به او راه نمی دادند.

 

فلسفه حجاب (1)

با توجه کردن به احکام حجاب و پوشش در اسلام ، چه از نگاه درون دینی و چه از نگاه برون دینی؛ اولین سوالی که به ذهن می آید، این است که علت و فلسفه داشتن حجاب و پوشش چیست!؟ چرا اسلام انسان ها را به داشتن حجاب امر فرموده است! داشتن حجاب، دارای چه مصلحت و ضرورتی است که از واجبات شمرده شده است؟

از آنجا که آموزه های اسلامی و احکام آن؛ مبتنی بر علت ها و مصالح حقیقی و واقعی است،از این رو پی بردن به این حقایق و دلیل ها، اولا برای محکم تر شدن انگیزه های مسلمانان در رعایت حجاب مفید است و در ثانی برای مقابله با شبهات و ردّ دلیل هایی در مورد حجاب بیان می کنند؛ می تواند کاربرد داشته باشد.

اینکه علت وجود حکم حجاب در میان ادیان و قومیت ها چیست، برخی دلیل هایی را ذکر کرده اند و با مخدوش کردن این ادله، خواسته اند تا این حکم را مردود بداند، که در این گفتار قصد بیان این ادله و بررسی و ارزیابی آنها را داریم تا در نهایت به دلیل و فلسفه ی اصلی وجود حکم حجاب در اسلام با توجه به آیات و روایات برسیم.

(چون بیان تمامی ادله در یک پست، بسیار طولانی می شود؛ این دلایل بطور چند پست بیان خواهد شد.)

فلسفه اول: با پرده نشین کردن زن بدنبال رهبانیت و ریاضت هستیم.

ارائه ی این نظریه از این جهت است که چون زن بزرگترین موضوع خوشی و کامرانی بشر است ، اگر زن و مرد معاشر و محشور با یکدیگر باشند ، خواه ناخواه دنبال لذتجوئی و کامیابی می روند . بنابراین برخی تصور کرده اند که فلسفه ی اینکه در اسلام و تقریبا در ادیان الهی؛ زنان ملزم به رعایت پوشش و حجاب و پرده نشینی هستند، بخاطر این است که در نظر این ادیان، انسان با معاشرت با زن و انس با او، از یاد خداوند غافل می شود و نمی تواند مراحل تقرب و عرفان الی الله را بخوبی بپیماید! از این رو برخی معتقد هستند که کسی که می خواهد به مقام قرب اله برسد باید از اینگونه مسائل کناره گیری کند و از زنان کناره گیری کند. بنابراین دیده می شود که عده ای فقهاء و روحانیون را با این تفکر، نقد می کنند و علت امر بهداشتن حجاب را از طرف ایشان، صرفا بخاطر منافات داشتن با قرب الهی می دانند و چون ضرورتی برای پیمودن مراحل سعادت و ریاضت را در خود نمی بینند، بنابراین داشتن حجاب را نیز ضروری نمی دانند! با اینکه داشتن حجاب در اسلام بخاطر دلیل های فردی – اجتماعی است.

شاید علت اینچنین دیدی نسبت به احکام حجاب و پوشش در اسلام در نظر برخی؛ بودن چنین تفکری در ادیان الهی دیگر مثل یهودیت و مسحیت ( چون کشیش ها بخاطر تقرب به مسیح ازدواج نمی کنند!!) است و همچنین درآیین های شرقی مثل بوداییسم، هندوییسم و .. . به همین خاطر در چنین ادیان و چنین تفکراتی، رسیدن به وضع ظاهری و استعمال عطر و .. و حتی کوتاه کردن مو نیز مذموم شمرده می شود و برای رسیدن به درجات بالاتر باید از ایتگونه مسائل نیز دوری شود.

اما این دلیل (رهبانیت و ریاضت به منظور قرب الهی) نمی تواند دیلی بودن حجاب در اسلام باشد ؛ به چند دلیل:

1 ) در هیچیک ار منابع اسلامی ، فلسفه احکام حجاب و پوشش را، ریاضت و رهبانیت ذکر نشده است.
2 ) روایات اسلامی بسیاری اشاره دارند که اسلام با چنین تفکری ( گوشه نشینی و ریاضت برای رسیدن به مراتب عالی ) مخالفت کرده است. از پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله نقل شده که : « تنظفوا و لا تشبهوا بالیهود » . یعنی نظیف باشید و خودتان را شبیه به یهود نکنید . بعد فرمود زنان یهودی که زناکار شدند بدان جهت بود که شوهرانشان کثیف بودند و مورد رغبت واقع نمی شدند . خودتان را پاکیزه کنید تا زنانتان به شما راغب گردند عثمان بن مظعون یکی از اکابر صحابه رسول اکرم است ، خواست به تقلید از راهبان ، به اصطلاح تارک دنیا شود ، ترک زن و زندگی کرد و لذتها را بر خویش تحریم ساخت . همسرش نزد رسول خدا آمده عرض کرد یا رسول الله ! عثمان روزها را روزه می گیرد و شبها به نماز بر می خیزد . پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله خشمگین شده برخاست به نزد وی آمد . عثمان مشغول نماز بود . صبر کرد تا نمازش تمام شد ، فرمود : ای عثمان خدا مرا به رهبانیت دستور نفرموده است . دین من روشی منطبق بر واقعیت و در عین حال ساده و آسان است . " « لم یرسلنی الله تعالی بالرهبانیة و لکن بعثنی بالحنیفیة السهلة السمحة» " {1} یعنی خداوند مرا برای رهبانیت و ریاضت نفرستاده است ، مرا برای شریعتی فطری و آسان و با گذشت فرستاده است . من نماز می خوانم و روزه می گیرم و با همسرانم نیز مباشرت دارم . هر کس که دین مطابق با فطرت مرا دوست می دارد باید از من پیروی کند .
3 ) روایات فراوانی در زمینه تشویق به ازدواج، شیوه های معاشرت بین زن و شوهر و غیره وجود دارد که چنین فلسفه بافی را رد می کند. اسلام لذت جنسی در حدود قانون را تحسین کرده است تا جائی که فرموده دوست داشتن زن از صفات پیغمبران است : « من اخلاق الانبیاء حب النساء » {2} . در اسلام زنی که در آرایش و زینت خود برای شوهر کوتاهی کند ، نکوهش شده است کما اینکه مردانی که در ارضاء زن خود کوتاهی می کنند نیز نکوهش شده اند . که این مطلب با جستجوی مختصر در منابع حدیثی شیعی بدست خواهد آمد.
4) آیات و روایات زیاد در مورد ضرورت پاکیزگی در اسلام و زیبا بودن و استعمال عطر و ... که کلا با این تفکر ریاضت مخالف است. از شعار های اسلام « النظانت من الیمان» است. و همچنین استحباب پوشیدن جامه سفید یکی به خاطر زیبائی است و دیگر به خاطر پاکیزگی است ، زیرا لباس سفید چرک را بهتر نمایان می سازد و به همین موضوع در روایات اشاره شده است : « البسوا البیاض فانه اطیب و اطهر » {3} ؛ رسول اکرم هنگامی که می خواست نزد اصحابش برود به آئینه نگاه می کرد ، موهای خود را شانه و مرتب می ساخت و می گفت خداوند دوست می دارد بنده اش را که وقتی که به حضور دوستان خود می رود خود را آماده و زیبا سازد. {4}

در نتیجه، تا اینجا چنین یحث شد که علت و فلسفه حکم حجاب در اسلام، ریاضت و رهبانیت با پرده نشین کردن زن نیست! اما اینکه فلسفه اصلی آن چیست، و چه دلیل هایی دیگری آورده اند، در پست های بعد به آن اشاره خواهیم کرد.

یا علی

تفکیک جنسیتی!!!

ای کاش مدارس ابتدایی ما مختلط بود.
ای کاش مدارس راهنمایی ما دختر و پسر با هم بودند.
ای کاش در دبیرستان های ما تفکیک جنسیتی صورت نمی گرفت، اگر قرار بود روزی برسد که در دانشگاههای ما دختر و پسر در یک کلاس درس بخوانند.
عجیب است در سال هایی که نیاز جنسی، نیاز مهمی محسوب نمی شود و حساسیت به آن کم است، جدا سازی مدارس داریم.
و در سال هایی که جوانان ما در اوج نیاز جنسی هستند و قرار است ثمره این جدا سازی ها به بار نشیند اختلاط دختر و پسر و تحقیق و اردوهای گروهی داریم، آن هم بعد از سال ها جدایی دختر و پسر در ابتدایی و راهنمایی و دبیرستان.
آیا با این شاکله فرهنگی چیزی از فرهنگ حجاب و عفاف باقی خواهد ماند و آیا جز فرصت های سوخته و صرف شده برای آرایش که قرار بود صرف فعالیت های علمی شود، نصیبی حاصل این اختلاط خواهد شد؟

(حجاب و عفاف)

چرا جوانان نسبت به حجاب بی تفاوت هستند!

به نظر شما علت اصلی بی حجابی و پوشش نا مناسب دختران و پسران امروزه چیست!!

قصد ندارم که در مورد فطری بودن حیا و عفاف و پوشش صحبت کنم، یا در مورد تاریخچه ی اون و اینکه در تمام ادیان الهی و در بیشتر تمدن های کهن از اروپایی ها گرفته تا سرخپوست ها و حتی همین ایران خودمون قبل از اسلام! یا اینکه حجاب و پوشش داشتن، یک حکم عقلی است و اینکه حجاب ، یونیفرم انسانیت است و گرنه حیوانات از همه متمدن تر هستند!

می خواهم این را بگویم که چرا ما مسلمان ها با اینکه به خدا و پیامبر و معاد اعتقاد داریم و همچنین خود را پایبند به مسائل شرعی و دینی می دونیم و اجرای احکام را در زندگی ضروری می دونیم؛ باز هم در مورد حجاب بی تفاوت هستیم و یا آگاهی چندانی از کیفیت و چگونگی آن نداریم!

چرا با اینکه در چند آیه از قرآن کریم ، در مورد لزوم داشتن حجاب و حیاء صحبت کرده است و همچنین روایات زیادی در این باره داریم، و همه ی بزرگان و فقهاء دین در مورد وجوب آن فتوا داده اند؛ با این حال نسبت به این واجب شرعی کوتاهی می کنیم و چه مردان و چه زنان در مورد آن بی اهمیت هستیم؟! چرا جوانان ما با اینکه مسمان هستند؛ با این حال به این واجب دین عمل نمی کنند؟ شاید برخی را دیده باشید که با اینکه نماز و روزه شان را انجام می دهند و به خیلی از واجبات دیگر پایبند هستند با این حال در نوع پوشش؛ حجاب اسلامی را رعایت نمی کنند و نسبت به آن بی اهمیت هستند!

شاید برخی که سطحی نگر هستند، این طرز رفتار جوانان را از روی عناد و لجاجت با مسائل دینی می پندارند و گمان می کنند که دین اسلام را قبول ندارند! امــّــا نظر استاد مطهری رحمه الله در این مورد چیز دیگری است. استاد شهید مرتضی مطهری در این باره در مقدمه کتاب ارزشمند خویش " مسئله حجاب" چنین می نویسند:   . . . 

(گروه حجاب و عفاف)
 

ریشه بیشتر انحرافات دینی و اخلاقی نسل جوان را در لابلای افکار و عقاید آنان باید جستجو کرد . فکر این نسل از نظر مذهبی آنچنانکه باید راهنمائی نشده است و از این نظر فوق العاده نیازمند است . اگر مشکلی در رهنمائی این نسل باشد بیشتر در فهمیدن زبان و منطق او و روبرو شدن با او با منطق و زبان خودش است . و در این وقت است که هر کسی احساس می کند این نسل ، برخلاف آنچه ابتدا به نظر می رسد ، لجوج نیست ، آمادگی زیادی برای دریافت حقایق دینی دارد . هدف نویسنده و همچنین هدف گروه روشنفکر و متدین انجمن اسلامی پزشکان از طرح و بحث و نشر " مسأله حجاب " اینست که احساس شد گذشته از انحرافات عملی فراوانی که در زمینه حجاب به وجود آمده این مسأله و سایر مسائل مربوط به زن وسیله ای شده در دست یک عده افراد ناپاک و مزدور صفت که از این پایگاه علیه دین مقدس اسلام جار و جنجال تبلیغاتی راه بیندازند . بدیهی است در شرایط موجود که نسل جوان از جنبه مذهبی به قدر کافی راهنمائی نمی شود این تبلیغات آثار شوم خود را می بخشد . این بنده خدا را سپاسگزار است که احساس می کند فعالیتهای قلمی ناقابل او در این میدان ، چه جرائد و مجلات و چه به وسیله این کتاب ، اثر نیک محسوسی داشته است . تا آنجا که اطلاع دارد نشر این کتاب تأثیر فراوانی در اصلاح عقاید و افکار این نسل داشته است ، حتی بعضی از بانوان به اصطلاح متجدد عملا در وضع خود تجدید نظر کرده اند . بدون شک پدیده " برهنگی " بیماری عصر ما است . دیر یا زود این پدیده به عنوان یک " بیماری " شناخته خواهد شد . فرضا ما کورکورانه از غرب تقلید کنیم ، خود پیشتازان غربی ماهیت این پدیده را اعلام خواهند کرد . ولی ما اگر به انتظار اعلام آنها بنشینیم می ترسم خیلی دیر شده باشد . اگر می خواهید ببینید کار برهنگی در غرب به کجا رسیده و فریاد چه کسانی را بلند کرده است این قسمت از نامه یکی از هنرپیشگان معروف جهان را به دخترش که به قول خودش چهل سال مردم روی زمین را خندانده است بخوانید . این نامه مثل معروف عامیانه خودمان را به یاد می آورد : " عزا چه عزائی است که مرده شوی هم گریه می کند " . او پس از آنکه به دخترش اجازه می دهد " فقط به خاطر هنر می توان لخت و عریان به روی صحنه رفت " و تأکید می کند که این لختی منحصرا در روی صحنه و برای ضرورت هنر باشد ، می نویسد : . " . . . برهنگی بیماری عصر ما است . من پیرمردم و شاید حرفهای خنده آور بزنم . اما به گمان من تن عریان تو باید از آن کسی باشد که روح عریانش را دوست می داری . بد نیست اگر اندیشه تو در این باره مال ده سال پیش باشد ، مال دوران پوشیدگی . نترس این ده سال ترا پیرتر نخواهد کرد . به هر حال امیدوارم تو آخرین کسی باشی که تبعه جزیره لختی ها بشوی . . . " . نویسنده این نامه به داشتن بعضی افکار انسانی معروف است . این سخنان وی نشانه دیگری است از بهره مند بودن او از برخی افکار انسانی . {1}

==============================================

1- مقدمه کتاب "مسئله حجاب" ؛ استاد شهید مطهری

کمتر از عبادت شبانه نیست...

کمتر از عبادت شبانه نیست...

داشتم در مورد یه موضوعی دنبال حدیث میگشتم که برخوردم به این حدیث زیبا از رسول خدا(ص). 
برام خیلی جالب بود که رسول خدا(ص) توی این حدیث شب زنده داری برای عبادت و گریه از ترس خدا رو با پاکی چشم و حفظ چشم از نگاه حرام در کنار هم قرار دادند...
نمیخوام تفسیر کنم ولی از فحوای این کلام میشه فهمید که حفظ چشم از گناه کمتر از عبادت شبانه و گریه از ترس خدا نیست....البته سختیش زیاده ولی مثل اون دو مورد ثواب زیادی هم داره(گریان نبودن در روز قیامت...)
اینم متن این حدیث زیبا...امام صادق می‌فرماید که پیغمبر گرامی فرمود: دیدگان همه در روز قیامت گریان خواهد بود مگر سه دیده؛ دیده‌ای که شب هنگام در راه خدا به خواب نرود و دیده‌ای که از ترس خدا گریان شود و دیده‌ای که از محارم خدا چشم بربندد.
ترجمه بخش ایمان و کفر بحار الانوار ج 2 ص

نظر حضرت آیت الله العظمی مکارم در باره استفاده از رایتل

چند روزیست فتوای حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی) در مورد امکان جدید رایتل (مکالمه ی تصویری) نقل محافل اینترنتی شده است.
فتوای این مرجع تقلید که معمولا با تحریف در سایت ها و وبلاگ و شبکه های اجتماعی نقل می شود از این قرار است:
شخصی پس از ذکر مزایا و معایب استفاده از موبایل تصویری می پرسد:  
آیا جایز است شرکت های خصوصی یا نیمه دولتی اقدام به راه اندازی این اپراتور (تلفن تصویری) کنند؟ حکم مساعدت و معاونت در راه اندازی چنین اپراتوری چیست؟
ایشان در جواب می فرمایند:
اولا به یقین مفاسد این کار از فوائد آن بیشتر است و منشاء مفاسد جدیدی در جامعه ما که متأسفانه درگیر مفاسد مختلفی است خواهد شد و این مطلب پوشیده ای نیست؛ البته ممکن است منافع آن چشم و گوش عدّه ای را بر روی مفاسد آشکار آن ببندد.
ثانیاً: با توجّه به این که ضرورتی برای أصل این کار نیست بنا براین شرکت های خصوصی و دولتی باید از آن خودداری کنند و مکلفین نیز باید از خرید آن اجتناب نمایند مگر کسانی که مطمئن باشند از آن سوء استفاده نخواهد شد. (1)

حال سوالی که در این جا مطرح می گردد این مسأله است:
چرا مراجع تقلید و علماء دین در برخورد با پیشرفتهای بشری مخالفت می کنند؟ مسأله ای که به هنگام اختراع رادیو، تلویزیون، ویدیو، ماهواره و ... اتفاق افتاده است.
این شبهه را با ذکر دو مقدمه می توان جواب داد:
مقدمه ی اول: وقتی در اسلام امری ممنوع و حرام می شود، به دو لحاظ است.
اول: گاهی به علت این است که آن شیئ هیچ منفعت حلالی ندارد. همانند: بت. (این قسم قطعا حرام است).
دوم: ولی گاهی یک شیئ هم استفاده ی حلال دارد و هم استفاده ی حرام. همانند: چاقوی ضامن دار، تلویزیون، ماهواره، موبایل تصویری و ... . در این صورت چنانچه دو شرط زیر را داشت، حلال می باشد: اول: استفاده ی حلال کم نباشد. مثلا اگر اکثر برنامه های تلویزیون ترویج فرهنگ غرب باشد، خرید و فروش تلویزیون حرام است. ولی اگر همین تلویزیون استفاده ی حلال زیادی داشته باشد؛ حلال است.
تلفن تصویری هم از همین قبیل است.
چنانچه در جامعه ای استفاده ی حلال از موبایل تصویری کم باشد، تلفن تصویری حرام می گردد.
ولی اگر در همان جامعه، فرهنگ استفاده از موبایل تصویری وجود داشته باشد قطعا تلفن تصویری حرام نمی باشد.
مقدمه ی دوم: مراجع تقلید به هنگام بیان حلال یا حرام بودن این وسایل، دو نوع مخاطب دارند. اول: عموم مردم که استفاده کنندگان این وسایل هستند. دوم: مسوولین فرهنگی و ... .
وظیفه ی مسوولین با عموم مردم تفاوت دارد. مسوولین در ابتداء باید فرهنگ سازی لازم جهت استفاده از این وسائل را در بین مردم تبلیغ کنند، و سپس آن وسیله را در معرض استفاده ی عموم قرار بدهند. و کسی حق ندارد وسیله ای که هنوز فرهنگ صحیح استفاده از آن وجود ندارد در بین مردم ترویج دهد. همانند چاقوی ضامن دار. اگر مردمی فرهنگ استفاده از چاقوی ضامن دار را نداشته باشند و از آن بیشتر در دعواها و منازعات خیابانی استفاده می کنند؛ هر کسی ذره ای عقل داشته باشد می گوید: باید از خرید و فروش آن جلو گیری بکنیم.
جواب شبهه:
ایشان نسبت به مسوولین گفته اند: به علت عدم وجود فرهنگ استفاده از این پیشرفت (= به وجود آمدن مفاسد مختلف در جامعه) آن را در جامعه رواج ندهید. (همانند جلوگیری از خرید و فروش چاقوی ضامن دار در جامعه ای که فرهنگ استفاده ی صحیح از آن وجود ندارد).
همچنین نسبت به عموم مردم گفته اند: چنانچه کسی اطمینان دارد از این پیشرفت بشر، سوء استفاده نمی شود، می تواند از آن استفاده بکند.
همانگونه که می بینید مراجع تقلید با پیشرفت بشر مخالفتی ندارند؛ و الا استفاده از آن را در هر صورتی منع می کردند؛ لیکن آنچه علماء با آن مخالف هستند: سوء استفاده از پیشرفت بشر در راستای فرهنگ غلط و شیطانی می باشد.

=============================

(1) به نقل از سایت معظم له.