حضرت
فاطمه زهرا(س) در جامعه‌ای که افراد آن خود را تابع و شیفته راه و روش او
می‌دانند شناخته شده نیست و این از ضعف‌های ما در فرهنگ‌شناسی فاطمی و طی
نکردن مراتب و منازل منتهی به معرفت و شناخت نسبت به این شخصیت والا
می‌باشد.
یکی از
ابعاد ناشناخته حضرت زهرای اطهر، علم وسیع و دانش عمیق اوست، و این ضعف
جامعه شیعی از آنجا ناشی می‌شود که حضرت فاطمه را تنها از جنبه معنوی و
عبادی می‌شناسند و از جنبه‌ها و جلوه‌های دیگر شخصیت او اطلاع کافی ندارند.
در این فرصت
برخی از جلوه‌های علوم و دانش‌های شخصیت فاطمی را در چند موضوع مرور
می‌کنیم و بقیه ابعاد را در فرصتی دیگر به تعمق می‌گذاریم.
گوش جان به این جلوه‌های گزیده از علم و دانش فاطمی می‌سپاریم و در سخنان و بررسی‌های آن بانوی اندیشمند عمیق می‌شویم.
1- ضرورت شکر و سپاس الهی
ستایش خداوند را، بر نعمت‌هایی که به ما بخشید، و شکر او را! بر آنچه
الهام فرمود. حمد و ثنا بر خداوند، برابر نعمت‌هایی که از پیش فرستاد، و
همه نعمت‌هایی که آفرید، و نعمت‌های فراوانی که به انسان‌ها عطا فرمود، و
تمام منّت‌ها و نعمت‌هایی که پیاپی فرستاد.
نعمت‌های که شمارش آن از توان انسان فزونتر، و پاداش آن ناممکن و درک دامنه و گستردگی آن از ادراک و هوش بشر فراتر است.
مردم
را به شکر گزاری فرا خواند، تا نعمت‌ها را پیاپی فرستد، و به حمد و سپاس
راهنمایی کرد، تا نعمت‌ها را فزونی بخشد، وبا درخواست بندگان، نعمت‌ها را
چند برابر نماید.
گواهی
می‌دهم، به جز‌الله خدایی نبوده و شریکی برای او نیست، تفسیر این گواهی و
شهادت، اخلاص است، و پایبند آن، قلب‌های آگاه که در پیشگاه تفکر و اندیشه،
معنای آن را روشن فرمود.
2- شناخت خدا
خداوندی که چشم‌ها او را نمی‌توانند بنگرند، و زبان‌ها از وصف او عاجزند، و
هم و خیال از درک ذات او فرو مانده اند، اشیای عالم را بدون این که چیزی
موجود باشد، آفرید، و بدون مثال و نمونه ای، ایجاد کرد، با قدرت خود پدید
آورد، و با اراده خود ایجاد نمود، نه به آفریدن آنها نیازمند بود، و نه از
خلقت آنها سود می‌برد.
جز
آن که خواست حکمتش تحقق یابد، و همه را به اطاعت و بندگی آگاه نماید، و
قدرت خود را آشکار کند، و به همه راه بندگی بیاموزد، و دعوت خود را عزت
بخشد.
آنگاه پاداش را برای اطاعت و بندگی، و عذاب را در مخالفت و سرپیچی، قرار داد، تا بندگان را از عقوبت برهاند، و به سوی بهشت سوق دهد.
3- فلسفه بعثت پیامبر خاتم (ص)
گواهی
می‌دهم که پدرم محمد صلی‌الله بنده و فرستاده او است، خدا او را قبل از آن
که بیافریند، انتخاب کرد و پیش از آن که بفرستد به نام نیکو، نامگذاری
فرمود، و پیش از بعثت به پیامبری برگزید.
آن هنگام که هنوز مخلوقات در حجاب غیب پنهان بودند، و در تاریکی نیستی پوشانده و آثاری نداشتند.
انتخاب
پیامبر صلی‌الله عل?ه و آله براساس علم خدا و آینده امور و احاطه و تسلط
او به حوادث روزگاران، و شناخت خدا به سرنوشت هر چیزی بود.
پیامبر را برانگیخت، تا امر خود را تمام کند، و آنچه را که مقدّر ساخته به انجام رساند.
پیامبر
دید که هر فرقه‌ای دینی دارد، و به روشنایی شعله‌ای روی آورده، و بت‌های
خود را پرستش نموده، و خدا را با آن که می‌شناختند، انکار کردند.
4- ره آورد بعثت پیامبر(ص)
پس
خدای بزرگ، تاریکی‌های جاهلیت را به وسیله محمد صلی‌الله علیه و اله روشن
ساخت، و مشکلات و تیرگی کفر را از قلب‌ها زدود، و پرده‌ها از جلوی دیدگان
برداشت.
پیامبر
صلی‌الله علیه و اله برای هدایت در میان مردم بپا خاست، و آنان را از
گمراهی نجات داد و از کوری و کوردلی رهانید، و به سوی دین استوار الهی
رهنمون شد و همه را به راه راست فرا خواند، تا روزی که خدا بر اساس رأفت و
رحمت خویش او را به نزد خود برد که به دیدار او راغب و سزاوار بود.
پس
رسول خدا، هم اکنون از رنج این دنیا راحت است، و گرداگرد او را فرشتگان
گرفته اند، و در رضوان و خشنودی خدا غرق است، که در جوار رحمت ملک جبّار،
آرمیده است.
درود خدا بر پدرم که نبی و امین خدا بر وحی، و برگزیده او بود، سپس به مردم در مسجد نگریست و فرمود:
5- ویژگی‌های قرآن و عترت
شما‌ای بندگان خدا! که پرچمداران امر و نهی خدایید، و حاملان دین و وحی
می‌باشید، امانت‌داران حق، و رسانندگان آن به خلق هستید، بدانید که امام
بحق، خود در میان شماست، و اطاعت او پیمانی است که از پیش با شما گرفته
اند، و پس از پیامبر صلی‌الله علیه و آله جانشینی است که برای شما باقی
مانده است.
کتاب
ناطق خدا با ما اهل بیت است، قرآن راستگو، نور فروزان و شعاع درخشان، که
بیان و استدلال‌های آن روشن و اسرار و باطن آن آشکار است، ظاهر آن جلوه گر،
و پیروان آن زبانزد جهانیانند.
پیروی
قرآن انسان را به بهشت می‌کشاند، سخن شنوی از آن به نجات می‌انجامد، به
وسیله قرآن به حجت‌های نورانی خدا و به واجبات تفسیر شده و به محرمات نهی
شده و به استدلال‌های جلوه گر، و به براهین کامل هدایتگر و به فضائل
پسندیده و به مستحبات بخشوده و به قوانین و آیین واجب شده پروردگار می‌توان
راه یافت.
6- فلسفه فروع دین و امامت
سپس ایمان را برای پاک کردن شما از شرک قرار داد و نماز را برای دوری شما
از تکبر، و زکات را برای پاک کردن جان و فراوانی روزی، و روزه را برای تحقق
اخلاص، و حج را برای تقویت دین، و عدل را برای استواری دل‌ها، و اطاعت از
اهل بیت را برای نظم یافتن ملت اسلام، و امامت ما را برای ایمن ماندن از
تفرقه و جهاد را برای عزت اسلام و صبر را برای به دست آوردن پاداش و امر به
معروف را برای مصالح اجتماعی عموم مردم و نیکی به پدر و مادر را برای دوری
از غذاب الهی، و صله ارحام را برای فزونی خویشاوند، و قصاص را برای حفظ
خون انسان‌ها و وفای به نذر را برای آمرزش الهی، و رعایت کیل و وزن در
معاملات را برای درمان کم فروشی، و نهی از شرابخوری را برای پاکیزه ماندن
از پلیدی‌ها، و دوری از تهمت ناموسی را محفوظ ماندن از لعنت الهی، و ترک
دزدی، برای تحقق عفت و پاکدامنی، و حرمت شرک را برای اخلاص در توحید و
بندگی، قرار داد.
(پس، از خدا آن گونه که شایسته است بترسید، و از دنیا نروید مگر آن که
مسلمان باشید.) خدا را در آنچه امر یا نهی کرده، اطاعت نمایید که همانا فقط
دانشمندان از خدا می‌ترسند.
7- ره آورد بعثت پیامبر اسلام صلی‌الله علیه و اله.
سپس فرمود:
ای
مردم! بدانید که من فاطمه هستم، و پدرم محمد است، آغاز و پایان سخن من بر
حق است آنچه می‌گویم ناروا نیست، و آنچه انجام دهم بر ظلم و ناروا تکیه
ندارد.
(پیامبری از خود شما مردم برای هدایت شما آمد، که رنجهای شما بر او گران، و او بر شما امیدوار، و بر مؤمنان مهربان و رحمت آور بود)
اگر
او را بشناسید، می‌دانید که پدر من است نه پدر زنان شما، و برادر پسر عموی
من (علی بن ابی طالب) است، نه مردان شما، چه نیکو بزرگواری است که این
نسبت را به او دادم.
پیامبر
صلی‌الله علیه و آله رسالت خود را به گوش مردم رساند و آنان را از عذاب
الهی ترساند، راه خود را از پرتگاه سقوط مشرکان دور گردانید، شمشیر بر فرق
آنان نواخت و گلوگاه آنان را فشرد و با زبان حکمت و موعظه حسنه مردم را به
راه خدا دعوت کرد.
بت‌ها
را در هم شکست سر شجاعان شرک را بر سنگ کوبید تا اجتماع مشرکان پراکنده و
از میدان گریختند، تا صبح صادق از دل شب تاریک بیرون زد و چهره حق از نقاب
درآمد و حق خالص جلوه گر شد، و زمامدار
دین به سخن حق گویا شد، و عربده‌های شیطان، خاموش و طرفداران‌شان لال
شدند، و خار نفاق از سر راه برداشته شد و گره‌های کفر و تفرقه، از هم گشوده
شد، و دهان‌های شما به کلمه اخلاص باز شد، به برکت گروهی از مجاهدان سپید
روی نورانی که شکم‌های شان از گرسنگی به پشت چسبیده بود.
8- مردم در عصر جاهلیت
در هنگام بعثت، شما در عصر جاهلیت، بر کناره پرتگاهی از آتش بودید، چون
جرعه‌ای آب، خوراک هر کس بودید و لقمه هر طمع کننده، آتش زنه‌ای بودید که
فوراً خاموش می‌شدید، لگدکوب هر رونده‌ای بودید، نوشیدنی شما، آب گندیده، و
خوردنی شما، پوست جانور و مردار بود، خوار و ذلیل بودید، و رانده شده، و
می‌ترسیدید که مهاجمان اطرافتان شما را بربایند، تا آن که خدای بزرک با دست
محمد صلی‌الله علیه و اله نجات تان بخشید، پس از حوادث فراوانی که پدید
آمد، و رنج‌ها و بلاهای زیادی که از دست شجاعان شما از گرگ‌های عرب، از
سرکشان اهل کتاب، کشید.
9- ویژگی‌ها و نقش امام علی علیه السلام در مبارزات
هر گاه آتش جنگ برافروختند، خدا خاموش کرد، یا هر هنگام که شاخ شیطان سر
بر آورد، یا اژدهایی از مشرکین، دهان باز کرد، رسول خدا صلی‌الله علیه و
اله برادرش علی بن ابی طالب علیه السلام را در کام اژدها و شعله‌های فتنه
افکند، و علی هم باز نمی‌گشت، مگر آن که سر سرکشان را پایمال شجاعت خود
می‌گردانید و آتش آنها را با آب شمشیرش خاموش می‌کرد.
علی!
فرسوده از تلاش فراوان در راه خدا، کوشش گر خستگی ناپذیر در امر خدا،
نزدیک و خویشاوند رسول خدا صلی‌الله علیه و آله، سید و بزرگی از اولیای
خدا، همواره دامن به کمر زده، نصیحت کننده، و تلاش‌کننده در راه خداست، که
در راه خدا از سرزنش، سرزنش کنندگان پروایی نداشت.
*انتخاب وبعثت پیامبر، بر اساس علم خدا به آینده امور، و احاطه و تسلط او
به حوادث روزگاران، و شناخت خدا به فرجام و سرنوشت هر چیزی بود
*خداوند متعال تبعیت و پیروی از اهل بیت را برای نظم یافتن امت اسلام و امامت را برای ایمن یافتن از تفرقه و پراکندگی قرار داد
*
خداوند متعال حج را برای تقویت دین و عدالت را برای استواری دل‌ها و جهاد
را برای عزت اسلام، و امر به معروف را برای مصالح اجتماعی عموم مردم، و
قصاص را برای حفظ خون انسان‌ها قرار داد