درکنار ماهواره جدا از خانواده

ذبح ارزش‌های اخلاقی در شبکه‌های وابسته به غرب

ماهواره، یکی از رسانه های قدرتمند ارتباط جمعی به شمار می آید . این ابزار، به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، قادر است پیام‌های تصویری را به دورترین نقاط منتقل کند و تعداد بی‌شماری از افراد را در سراسر دنیا مورد خطاب قرار دهد. همچنان که ماهواره می‌تواند در هشیار کردن، اطلاع‌رسانی و درحوزه پژوهش، سیاست و ... نقش مهمی داشته باشد؛ برنامه های تخریبی و نابهنجاری نیز دارد؛ تا جایی که برخی از جامعه شناسان و کارشناسان فرهنگی را برآن داشته تا برای مصونیت جامعه انسانی، بویژه نهاد خانواده چاره اندیشی کنند. بدین ترتیب، تاثیر برنامه‌های این ابزار قدرتمند بر افکار عمومی و عملکرد آن را بویژه از نظر تربیتی و جامعه پذیری نباید از نظر دور داشت.مصادیقی چون خیانت به همسر، افزایش سن ازدواج، بی تفاوتی به حریم خانواده و بی بند و باری فکری و فرهنگی به عنوان الگوهای غلط برنامه های ماهواره ای مطرح هستند.چنین مسائلی حتی در جوامع غربی نیز به عنوان ناهنجاری وجود دارد و با این روابط ناشایست برخورد می شود و این طور نیست که فکر کنیم در کشورهای غربی چنین روابطی مورد پذیرش باشد.

استفاده نامحدود و بدون فیلتر بودن کانال های ماهواره ای در کشورهای غیرمسلمان نیز اعمال نمی شود و بسیاری از کشورهای آسیایی و حتی آمریکایی نیز بسیاری از کانال ها را مسدود
می‌کنند تا تاثیرات مخرب کمتری بر نسل جوان و نوجوان داشته باشد.آنها معتقدند؛ اکثر برنامه ها به دلیل خشونت و نمایش تقابل نسل ها موجب شده فرزندانشان احترام کمتری برای والدین قائل شوند. در عین حال کودکان در سنین کمتر با تماشای این برنامه ها، بیشتر عصبی شده و تمایل دارند بیشتر به درگیری و جدال فیزیکی بپردازند تا بازی های دوستانه و سالم تر.

دکتر مجید خلیفه سلطانی کارشناس رسانه معتقد است:"در برابر ماهواره ها همواره سه رویکرد وجود داشته؛ یکی مبتنی بر دیدی کاملا مخالفتی است، دیگری نگاهی آزاد به ماهواره است و جنبه ای دیگر که شخصا به آن معتقدم رویکردی مدیریت شده نسبت به این رسانه است که بایستی محتوای ابزاری، آموزشی استفاده از آن را به مردم شناساند.سریال هایی که از سوی شبکه های ماهواره ای پخش می شود دارای متولی خاصی نیست، این مجموعه ها اطلاعات نادرستی را در اختیار مردم قرار می دهند. مسائلی همچون خیانت به همسر و عادی جلوه دادن روابط دختر و پسر، سبکی از زندگی را به مردم آموزش می دهد که در جامعه به گونه ای دیگر وجود دارد ".

  

رابعه امامی رضوی کارشناس خانواده در این باره
می‌گوید:"ماهواره به عنوان یک واقعیت وجود دارد، هرچند از سوی نظام مدیریت می شود، اما مدیریت اصلی باید از طرف ارگان های ابتدایی مثل نهاد خانواده، آموزش و پرورش و حوزه های اثرگذار دینی صورت گیرد و در این بین واکسینه کردن جامعه بسیار مهم است. با توجه به تاثیرات سبک زندگی غربی در فیلم های فارسی زبان در خانواده های
هنجار مدار،باید گفت،امروزه رسانه و تلویزیون به عنوان عضو جدیدی در خانواده ها پذیرفته شده است و متاسفانه تاثیر سوء خود را نیز بر خانواده نهاده است".

با وجود اینکه برنامه های ماهواره ای محتوای علمی و آموزنده نیز دارند، امروزه بیشتر جوانان ماهواره را برای استفاده از برنامه های علمی آن انتخاب
نمی‌کنند و بیشتر تمایل به دیدن برنامه هایی دارند که آنها را در برنامه های داخل کشور نمی یابند و در واقع به خاطر برنامه های مبتذل و مستهجن، از ماهواره استفاده می کنند که زمینه انحراف و سقوط اخلاقی در این برنامه ها برای قشر جوان بسیار زیاد است.

کارشناسان معتقدند ماهواره، موجب از بین رفتن حجاب‌های اخلاقی و دینی از بسیاری مسائل، بویژه در زمینه های جنسی و خشونت می شود. در گذشته، دنیای ناشناخته و اسرارآمیز زندگی بزرگسالان، آنها را از کودکان و نوجوانان متمایز می‌ساخت. و به عبارت ساده تر، این تفکیک، بر پایه شرم استوار بود. کودکان و نوجوانان، درباره مسائل جنسی، پول، خشونت، بیماری، مرگ و نظایر آن، لب فرو می بستند؛ اما به‌تدریج و با کسب آگاهی های جدید از راه ماهواره، همه آن نوع رازداری ها به فراموشی سپرده می‌شود.همان‌گونه که اعتیاد به مواد مخدر، ویرانگر بنیادهای اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی است، استفاده و اعتیاد به برنامه‌های مخرب ماهواره‌ای نیز ارزش‌های اخلاقی و خانوادگی و اجتماعی را به شدت تهدید می‌کند و بسیاری از افرادی که زمان زیادی از شبانه روز را به تماشای برنامه‌های ضد اخلاقی ماهواره و اینترنت اختصاص می‌دهند، به یقین، از همین راه، به انحراف‌های گوناگون، آلوده می‌شوند.

مهم ترین ویژگی یک خانواده موفق مبتنی بر تحکیم ارتباط افراد خانواده است.در چنین خانواده ای هویت افراد تثبیت شده و مشخص است و همچنین مبتنی بر ارزش های جامعه می باشد و در یک خانواده موفق حداکثر نیازهای اعضا به نحو مطلوب ارضا می شود.اما امروزه این ویژگی ها توسط برنامه های ماهواره‌ای تهدید می شود.تحکیم خانواده را از دو بعد می‌توان بررسی کرد که یک جنبه دربرگیرنده ثبات در الگوهای تعاملی خانواده است که منجر به سالم سازی الگوهای ارتباطی خانواده می شود و دیگری بحث تحکیم و ثبات شخصیتی افراد است؛ وقتی ماهواره تحکیم خانواده را هدف قرار می دهد، هم الگوهای تعاملی خانواده و هم هویت شخصی افراد را به سوی بیماری هدایت می کند.مریم نصیری مشاور خانواده در این باره می‌گوید:"خانواده ها در بدو ورود به مراکز مشاوره مشکل اصلی خود را برنامه های ماهواره‌ای نمی دانند و مشاوران طی واکاوی ها و تحلیل ها، ریشه بسیاری از مسائل را در جایگزینی الگوهای نادرست از سوی برنامه های ماهواره‌ای می‌بینند و اگر پدر و مادر الگوی مناسبی را در اختیار فرزندان قرار ندهند، این الگو از دوستان، رسانه ها و ماهواره کسب می شود. یکی از مهم ترین تاثیرات برنامه های ماهواره‌ای ارائه الگوهای تعاملی و ارتباطی در خانواده است.افرادی که بیشتر اوقات خود را پای چنین برنامه هایی می‌گذرانند ناخودآگاه حوزه های تعاملی خود را کاهش می‌دهند و الگوهایی متناقض و سودجویانه ای دریافت می‌کنند و متاسفانه به‌صورت فریبکارانه نیاز همه افراد خانواده در برنامه های ماهواره ای ارضا می شود".ابتدا چنین به نظر می رسید که پیشرفت رسانه های ماهواره ای مطلقاً و بی قید و شرط، پدیده ای مطلوب است و برای تحقق دهکده جهانی، ضرورت تام دارد، حال آنکه در تجربه کوتاه و چندین ساله، معلوم شد که برخی از پیا مدهای سوء این پدیده، از حیث فرهنگی آسیب زاست.رسالت اصلی مسئولان فرهنگی، ایمن‌سازی افراد، بویژه جوانان و نوجوانان در برابر هجوم بیگانگان و افزایش قدرت مقاومت آنان است. ایمن سازی نیز تنها با برنامه ریزی هماهنگ و درازمدت، برای فرهنگ‌سازی دینی، گسترش شناخت معارف الهی و تنومند ساختن باورهای اصیل مذهبی در جامعه، میسر است که می‌تواند با گذشت زمان، افراد جامعه را به خودآگاهی و خودباوری برساند.اگر محدودیت آفرینی در استفاده از برنامه‌های ماهواره، بدون جایگزین کردن برنامه‌های سازنده و مورد علاقه جوانان باشد، به نتیجه نخواهد رسید و جوانان به انحراف‌ها و مشکلات دیگری دچار خواهند شدو در نهایت باید برای رشد فرهنگ اسلامی در جامعه، تلاش شود.امروزه دشمنان با سوءاستفاده از شبکه‌های مختلف ماهواره‌ و اینترنت سعی در کمرنگ کردن ارزش‌های اسلامی در بین مسلمانان دارند.استفاده بیش از حد خانواده‌ها بویژه جوانان از شبکه‌های ماهواره‌ای در کنار بی‌توجهی والدین موجب ترویج پوشش‌های غیراسلامی در جامعه شده است. تبیین جایگاه و ارزش حجاب و عفاف برای جوانان و بیان تاثیرات مخرب بدحجابی و بی‌ عفتی برای آنان توسط والدین و مربیان مدارس امری بسیار ضروری است.توجه ویژه خانواده‌ها به نوع پوشش فرزندان و برخورد جدی با عاملان ترویج بدحجابی و بی‌حجابی با توجه به هجمه‌های نرم دشمنان ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.