با اعتقاد دینی مردم به حجاب برخورد سیاسی نکنید

صاحبنظران در گفت‌وگو ایران با و در واکنش به برخوردهای دوگانه با ویژه‌نامه خاتون مطرح کردند

با اعتقاد دینی مردم به حجاب برخورد سیاسی نکنید

برخورد غوغاسالارانه و همراه با هوچیگری رسانه‌ای با مقولات فکری و فرهنگی ریشه در جاهلیتی دارد که در برابر دعوت به حق و مبتنی بر فطرت پیامبر اعظم(ص) نیز قصد داشت با همین روش‌ها، برخوردی سرکوبگرانه از خود نشان دهد غافل از این که نور الهی را نمی‌توان خاموش کرد. موضوع عفاف و حجاب از آن دسته مواردی است که سال‌ها جزو معضلات و مشکلات مدیران و دلسوزان فرهنگی کشور بوده است. توجه به این نکته که اختلاف در روش‌های فرهنگی همواره مسبوق به سابقه بوده و در تاریخ جمهوری اسلامی نیز به کرات مشاهده شده، می‌تواند بخشی از دلایل اصلی حل نشدن این معضل فرهنگی را روشن سازد. در این بین اما هر زمان که با طرح مباحث فکری- فرهنگی مخالفت سیاسی شده، به جای پیشرفت، با پسرفتی ناامید کننده روبه‌رو بوده‌ایم. اعتقاد به حجاب و برتر دانستن چادر از سایر انواع حجاب مقوله‌ای نیست که با برخوردهای سیاسی و رسانه‌ای، بتوان آن را حذف کرد. روزنامه در همین راستا و به بهانه برخوردهای ناجوانمردانه با یک ویژه‌نامه کاملاً فرهنگی که درصدد دفاع منطقی و مستدل از فرهنگ عفاف و حجاب بوده و تمام دست‌اندرکاران آن جزء معتقدین مسلم به اصل حجاب می‌باشند به سراغ صاحبنظران رفته تا نظرات آنان را در این خصوص جویا شود.
  
حوزه مسائل فرهنگی جای غوغاسالاری سیاسی نیست
عبدالرضا داوری کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی در گفت‌و‌گو با تصریح کرد: حجاب یکی از نمادهای دینی ماست و این نماد دینی در واقع یکی از وظایف دولتهاست. وی با اشاره به اقدامات فرهنگی دولت‌های نهم و دهم افزود: دولت دکتر احمدی‌نژاد نشان داده که بیشتر از سایر دولت‌ها به این موضوع اهتمام داشته است. داوری با بیان این‌که نوع پرداختن به مقوله حجاب با جنس فعالیت‌های فرهنگی و باورها و اعتقادات، بیشتر سر‌و‌کار دارد، گفت: نگاهی که امروز بر فضای ارزشی و فرهنگی کشور حاکم است، همان گفتمان انقلاب، امام و رهبری است. وی افزود: حجاب باید با ابزارهای فرهنگی و به صورت نرم‌افزاری ترویج شود و در واقع پرداختن به این موضوع به‌طور سخت‌افزاری نمی‌تواند اثرگذار و ماندگار باشد. این کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی گفت: دیدگاهی که دولت درباره حجاب دنبال می‌کند و از سخنان رئیس جمهور نیز دریافت کرده‌ایم، همان رویکرد فکری و دینی است که حضرت امام‌(ره) و مقام معظم رهبری دارند و دولت آن را به دقت دنبال کرده است. وی افزود: اینکه بخواهیم با هر پدیده‌ای با یک اندازه سیاسی برخورد کنیم، امری پسندیده نیست. داوری با اشاره به غوغاهای صورت گرفته درباره مطلب منتشر شده در ویژه‌نامه «خاتون» گفت: تلاشی که دوستان در این نشریه داشته‌اند، در جهت پیگیری ارزش‌ها، اهداف و آرمان‌های انقلاب بوده و این نشریه دارای مطالب وزینی می‌باشد. این کارشناس مسائل سیاسی و اجتماعی ادامه داد: تصور می‌کنم جای چنین اقداماتی در مسائل فرهنگی خالی بوده هرچند احتمال دارد در مسیر مسائل خطاهایی صورت پذیرد، اما این خطاها را نیز نباید با ابزارهای فرهنگی بررسی کرد، چرا که هرگز با غوغاسالاری به نتیجه‌ای نخواهیم رسید.

برخورد سیاسی با مقوله‌های فرهنگی نگران‌کننده است
مجید امیدی مدیرکل سیاسی نهاد ریاست جمهوری نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار در واکنش به اظهارات سیاسی پیرامون ویژه‌نامه «خاتون» روزنامه و مسئله حجاب گفت: کلیت ویژه‌نامه خاتون با نیت دفاع از حجاب تهیه شده است که متأسفانه برخوردهای سیاسی اخیر نسبت به این ویژه‌نامه و آینده فرهنگی کشور، نگران‌کننده است. وی بر همین اساس افزود: برخی از افراد که احساس می‌کردند اگر امروز نسبت به این ویژه‌نامه صریح حرف نزنند، به عنوان بی‌بصیرت تلقی می‌شوند، می‌خواهند «فرار رو به جلو» بکنند و اعلام کنند که ما فلان موقع گوشزد کردیم همه آنها مرتد هستند. وی با بیان این‌که این تهمت‌ها و برخوردها از چارچوب دین و قرآن جداست، تأکید کرد: ما در ماهی هستیم که در آن به تقوا توصیه فراوانی شده است، چطور برخی به خودشان اجازه می‌دهند بدون آن‌که این ویژه‌نامه را خوانده و یا دیده باشند و تنها بر‌اساس گفته‌های دیگران موضعگیری خاصی نسبت به آن داشته باشند.
مدیرکل سیاسی نهاد ریاست جمهوری با اشاره به این نکته که برخی با چنین اظهارنظرهایی دنبال این هستند که آشوب و یا تحرکی در بین مردم رخ بدهد، تصریح کرد: می‌توان با عقلانیت به این موضوع پرداخت و اگر کسی عمداً وارد این حوزه شده و تابوشکنی یا توهین و جسارتی بکند، از راه منطقی و قانونی قابل بررسی و برخورد است.
وی در پایان تأکید کرد: حساسیت‌های مردمی ما ویژه است و نباید اجازه بدهیم که احساسات مردمی فدای مطامع برخی افراد شود.

با حجاب برخورد سیاسی نکنید
فاطمه رجبی، کارشناس مسائل اجتماعی در گفت‌وگو با بیان داشت: حجاب حکم الهی است و در قرآن به صورت آشکار بیان شده است. وی با بیان این که ضرورت جامعه اسلامی، حجاب برای بانوان چه اقلیت مذهبی و چه مسلمان می‌باشد، افزود: در جامعه حضور زنان الزاماً باید با حجاب باشد، امام خمینی(ره) بر این مسئله تأکید آشکار داشتند و قبل از تأسیس جمهوری اسلامی، الزام حجاب زنان را تعیین کرده بودند اما متأسفانه در همه تاریخ جمهوری اسلامی مجریان امر با موضوع حجاب به گونه‌ای سیاسی رفتار کردند. وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: از زمان دوره سازندگی، رئیس جمهور وقت حجاب را مانند اقتصاد به تعدیل گذاشت و آغازگر روند سیاسی شدن برخورد با حجاب بود و به همین جهت آنچه در جامعه دیده می‌شود نه اسلامی بلکه حقیقتاً غیراسلامی است.

تضعیف حکم الهی حجاب با سیاسی‌کاری
مریم معین‌الاسلام، مدیر دفتر پژوهش‌های فرهنگی قم وابسته به مؤسسه امام خمینی (ره) در گفت‌وگو با با بیان این که هیچ‌کس با نقد منصفانه ارزش‌ها مخالف نخواهد بود، می‌گوید: آسیب‌رساندن به موضوع حجاب و عفاف از زمانی که جنبه سیاسی پیدا کرد، شروع شد؛ چراکه نحوه برخورد با مسئله حجاب در صورتی که آن را حکم الهی بدانیم بسیار متفاوت خواهد بود. وی تأکید می‌کند: وقتی مسئله حجاب وارد بازی‌های سیاسی شود، ویژگی حکم الهی بودن خود را از دست داده و رنگ می‌بازد و در این شرایط کسانی که با سیاست هم سر عناد داشته باشند، با مسئله حجاب هم عناد پیدا می‌کنند.

برخورد سیاسی با حجاب به معنای نقد نیست
معصومه ظهیری عضو هیأت علمی جامعه الزهرا(س) هم با تأکید بر این که پوشش و حجاب موضوعی اعتقادی، دینی و فریضه‌ای از فرایض دین است، گفت: اگرچه حجاب موضوعی دینی و فریضه واجب فردی است، اما آثار اجتماعی ، خانوادگی، سلبی و ایجابی دارد که البته ارتباطی به سیاست کشورها و این که در چه کشوری زندگی می‌کنیم، ندارد.
وی با تأکید بر این که کار خوب را باید به خوبی و در بهترین شکل عرضه کرد، افزود: ابا داشتن از بیان حقایق موضوعات مختلف ازجمله وضع حجاب و عفاف در کشور با این استدلال که عده‌ای آن را نمی‌پسندند، خلاف است، چرا که دفاع از حق باید صریح، روشن، در قالب صحیح، آگاهانه و متناسب با مخاطب باشد.
وی تأکید کرد: اگر معتقد باشیم که «سیاست ما عین دیانت ماست» یعنی سیاست ما قالب ارزش‌های دینی داشته باشد، می‌توان درباره حجاب و عفاف در این عرصه نظر داد، اما با سیاسی‌بازی در این موضوع ضربه خواهیم خورد.

رفتارهای افراطی و تفریطی با حجاب عواقب منفی دارد
همچنین دکتر محمدباقر علی‌زاده‌اقدم، جامعه‌شناس با بیان این که برای اظهارنظر درباره حجاب و عفاف باید برنامه‌ریزی‌های صحیح در قالب اهداف بلندمدت و کوتاه مدت داشت، اظهار می‌کند: باید ارزش‌های فرهنگی را با تکیه بر اصول بومی، ایرانی و اسلامی خود به بخشی از هویت جامعه تبدیل کنیم، چراکه رفتارهای افراطی و تفریطی عواقب منفی را در این زمینه به دنبال خواهد داشت.
وی تأکید می‌کند: برخوردهای شخصی و سیاسی با مسئله حجاب و عفاف موجب می‌شود تا این مهم آن‌گونه که لازم است در جامعه درونی نشود و این شخصی‌سازی‌ها افراد را از ارزش‌های اصلی مورد نظر جامعه دور خواهد کرد.

تعمیق و گسترش فرهنگ حجاب و عفاف در سایه برخورد اخلاقی و اسلامی
معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان مشارکت‌های مردمی مدارس غیردولتی و خانواده گفت: اگر کسی یا سازمانی در هر جایگاه به دنبال تعمیق و گسترش فرهنگ حجاب و عفاف باشد، باید برخورد اخلاقی و اسلامی مبتنی بر آموزه‌های دینی را سرلوحه کار قرار دهد. فرشته حشمتیان در گفت‌وگو با خبرنگار افزود: برخورد پلیسی و سیاسی کردن موضوع حجاب و عفاف در جامعه موجب کاهش بهره‌وری فرهنگی در این حوزه می‌شود و چون این نوع برخورد باب میل جامعه نیست در نتیجه از آن تأثیر نمی‌پذیرد. وی با بیان این که برخورد در این حوزه باید لطیف باشد تا زمینه‌های تأثیرگذاری بیشتر شود،‌ گفت: فراهم کردن شرایط برای انجام فعالیت‌های فرهنگی در حوزه حجاب و عفاف موجب هم‌افزایی و هم‌پوشانی و مشارکت بیشتر مردم خواهد شد. معاون وزیر آموزش و پرورش تأکید کرد: رعایت حجاب و پوشش در همه آحاد جامعه نیاز به بازخوانی دارد و این مهم تنها رعایت پوشش نیست بلکه باید به دنبال گسترش فرهنگ باشیم تا در حوزه رفتار و نگاه نیز عوامل آسیب‌زا را شناسایی کرده و برای حل مشکل راهکارهای مناسب ارائه کرد.

سیاسی‌کاری مباحث معرفتی را ضایع می‌کند
حجت‌الاسلام مشکوری، کارشناس مسائل مذهبی در گفت‌وگو با خبرنگار با اشاره به سیاسی شدن برخی مسائل فرهنگی گفت: اساساً از ابتدای انقلاب اسلامی تاکنون هر مبحث فرهنگی یا اجتماعی که سیاسی شده، از آن تقدسی که در چارچوب حکم خداست، درآمده در حالی که حکم خدا در هر عرصه‌ای لازم‌الاجراست. وی افزود: حجاب نیز از آن مباحثی است که طبق نص صریح قرآن است و سیاسی کردن مباحثی از این قبیل جز این که یک موضوع معرفتی را ضایع می‌کند، رهاورد دیگری ندارد. مشکوری ادامه داد: سیاسی کردن مسائل فرهنگی همچون موضوع حجاب باعث می‌شود این موضوع در میان جناح‌‌ها و قیل و قال از یاد برود در حالی که حکم خدا حکمی نیست که با نظر این و یا آن تغییر کند. این کارشناس مسائل مذهبی افزود: حکم خدا ثابت است و هر کس بخواهد عمل می‌کند و یا عمل نمی‌کند. وی با بیان این که برخی در دوران دولت اصلاحات نسبت به قضیه حجاب تفریط کردند و در دوران‌های دیگر نیز برخی افراط کردند، افزود: افراط و تفریط در موضوع حجاب هر دو مضر است چرا که باید براساس اعتدال آنچه را که فرمان پروردگار است، انجام دهیم. این کارشناس مسائل مذهبی همچنین درباره این که کسانی مطالب فرهنگی را نخوانده‌اند و درباره آن اظهارنظر می‌کنند، گفت: این موضوع در مکتب ما مردود است چرا که نص صریح قرآن آن است که اگر کسی به چیزی علم نداشت، نباید پیرامون آن اظهارنظر کند. وی افزود: آن چیزی که انسان به آن علم ندارد، حق ندارد درباره آن نظر دهد. در بحث تقلید هم ما رجوع جاهل به عالم و متخصص داریم چرا که شرع مقدس می‌گوید جاهل حتماً باید به عالم مراجعه کند و جهل خود را برطرف کند نه این که هر طور خواست، یک کاری را انجام دهد.
نباید با نگاه تخریبی وارد بحث حجاب شد
همچنین شهلا حکاری، مشاور مذهبی با تأکید بر اینکه لازمه یک نقد عادلانه و منصفانه بی‌طرفی نقاد در موضوع بحث است، گفت: فردی که نقاد است باید در این زمینه کاملاً متخصص بوده و از فراز و فرودهای مسئله، آیات، روایات و نظر مخالفان آگاهی کامل داشته باشد. وی افزود: در بحث حجاب نباید فقط به شکل اثباتی وارد شد، چرا که ممکن است افرادی هم دیدگاه‌های ما را قبول نداشته و نظر مخالفی داشته باشند، در این صورت آیا تضاد و چالش ایجاد نخواهد شد. حکاری با بیان این‌که ما باید بی‌طرفانه، منطقی، جدی و عالمانه وارد بحث شویم، گفت: «در حقیقت ما باید به شکلی دلایل خود را برای اقناع مخاطب مطرح کنیم که به دل او بنشیند و او را بدون هیچ اجباری قانع کند.»
این مشاور مذهبی با انتقاد از هرگونه نگاه افراط و تفریطی در موضوع نقد حجاب اضافه کرد: «نقاد نباید با حب و بغض و نگاه تخریبی به موضوع حجاب وارد شود، در حالی که متأسفانه در کشور ما این حالت زیاد به چشم می‌خورد. افراد با جهت‌گیری‌های خاص خود موضوعی را نقد می‌کنند که هیچ تأثیری نیز روی مخاطب نمی‌گذارد. وی با اشاره به اینکه نقد تخریبی ویرانگر و نابود‌کننده است، گفت: در این صورت نه فقط نمی‌توانیم دیدگاه‌هایمان را به شکل مطلوب بیان کنیم که حتی بحث و جدل‌های خطرناک هم به‌وجود می‌آید. حکاری با بیان این‌که نگاه تخریبی در نقد، کل بحث را شهید می‌کند، تصریح کرد: ناقد در نقد اصولی و صحیح باید پایه‌های نقد را بشناسد و بداند که چگونه بدون عصبانیت، پرخاشگری و ناراحتی موضوع را جلو ببرد، در حقیقت نقاد زیرک باید خوشبینانه موضوع را مورد نقد قرار دهد. وی با تأکید بر اینکه موضعگیری در فضای بحث اعتماد مخاطب را از بین برده و موجب دشمنی و کدورت بین آنها می‌شود، گفت: این کدورت تا جایی پیش می‌رود که حرف‌های خوب هم توهین و اهانت برداشت می‌شود. به گفته این مشاور مذهبی، در فضای نقد باید حرف حق زده شود که همسو با روایات، آیات و قرآن باشد، در این صورت چون پایه‌های اصولی دارد، مسلماً بهتر هم پذیرفته می‌شود.
برای فهم معرفت باید صداهای مختلف را شنید
سید‌یحیی یثربی، عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز به گفت: قرآن کریم به صراحت دستور می‌دهد که سخنان را بشنوید و بهترین را انتخاب کنید، همچنین برخی از علما مانند سید‌مرتضی گفته‌اند گاهی مخالفت و اظهار‌نظر درباره برخی از مباحث ممکن است صدای لطف خدا باشد، بنابراین باید صداها را به معنای درست کلمه شنید و با هر بهانه‌ای راه را بر سخنی که از یک جریانی صادر می‌شود که ما با آن مخالفت داریم، نبندیم. یثربی تصریح کرد: به عنوان مثال بعضی تا به انتقاد و مخالفت از اندیشه‌های ملاصدرا می‌پردازند، برخی بدون آنکه سخن آنها را بشنوند، آن را رد می‌کنند و او را مورد خشم قرار می‌دهند که با این نوع نگاه هیچ‌گاه نمی‌توان پیشرفتی در حوزه فرهنگ و علم داشت.
نگاه به مباحث فکری با بغض سیاسی پیروی از طاغوت است
همچنین محمدعلی آذرشب، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به گفت: در وجود هر انسانی چیزی به اسم طاغوت وجود دارد که وقتی در ذهن او متبلور می‌شود مانع از شنیدن می‌شود. این طاغوت به صورت یک بت در مقابل نگاه انسان قرار می‌گیرد و چیز دیگری جز آنچه خودش دوست دارد نمی‌بیند.
وی با بیان این که این طاغوت‌ها غالباً نفاق‌برانگیزند یعنی در ذات انسان منیت به وجود می‌آورد، افزود: در قرآن کریم آیه 17 و 18 سوره الزمر آمده است: «امرالذین اجتنبو الطاغوت ان یعبدوها و انابوا الی‌الله لهم البشری...» معنای این آیه به کسانی است که توانسته‌اند از عبارت طاغوت رهایی پیدا کرده و به سمت خدا حرکت کنند به آنان مژده‌ای داده شده که در ادامه آیه آمده است. مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه این آیه شریفه را این چنین بیان کرد: «فبشر عبادالذین یستمعون القول فیتبعون احسنه...» و گفت: این مژده برای کسانی است که از طاغوت رهایی پیدا کرده‌اند و مردم حرف‌های آنها را گوش می‌کنند. بنابراین بهترین مردم کسانی هستند که حرف‌ها را گوش می‌کنند و بهترین را بدون حب و بغض می‌پذیرند.
آذرشب تصریح کرد: وقتی طاغوت در نفس، حزب، جریان و گروه سیاسی قرار می‌گیرد، گوش و دل را کر و کور می‌کند و موجب کم‌شنیدن و تک‌بعدی می‌شود. این نویسنده در ادامه به دیگر خصوصیت بد انسان یعنی خودخواهی اشاره کرد و افزود: علت اصلی این خصوصیت باز به همان آیه شریفه باز می‌گردد، خودخواهی در ذات انسانی که باید از ذات خارج شود و دگرخواه باشد به دور است. آذرشب در پایان خاطرنشان کرد: کسانی که به مباحث فکری و اندیشه‌ای با بغض‌های سیاسی برخورد می‌کنند در واقع از طاغوت ذهن خود پیروی کرده‌اند چرا که در آیه شریفه «الزمر» تأکید شده «کسانی که سخن را می شنوند و از بهترین‌ها پیروی می‌کنند، اینان کسانی هستند که خدا هدایت‌شان کرده و یقیناً خردمندند».
مهدی کلهر: به بحث‌هایی که درباره خاتون مطرح شده پاسخ خواهم داد
مشاور سابق رئیس‌جمهور گفت: حجاب امری معنوی دربردارنده حیا و عفت انسان‌ها است. از آن جا که ادیان الهی منطبق با فطرت انسان‌ها هستند پوشش انسان‌ها نیز ریشه در فطرت و خواست درونی دارد. پس پوشش زن واکنش است که زن‌ها بر اثر یک نیروی درونی و فطری به نام حیا در مقابل مردان اجنبی از خود نشان می‌دهند؛ اما آثار به جا مانده از انسان‌های بسیار دور نشانگر این است که حجاب پیشینه‌ای به درازای تاریخ دارد.
مهدی کلهر درباره در مورد درآمدی زیباشناسانه بر لباس ایرانیان که در مجله خاتون منتشر شده به ایسنا گفت: بحثی که من در آن گفت‌وگو مطرح کردم، یک بحث تاریخی و زیباشناسانه در مورد لباس و رنگ‌ها بود. وی با بیان این‌که «حجاب زنان ما در دوران قاجار مانند اکنون افغانستان بود و رنگ‌های مختلف و حتی روشن در آن به کار برده می‌شد» ادامه داد: در زمان قاجار بیش از 90 درصد جمعیت کشورمان روستائیان و عشایر بودند که حجاب آنها نیز مانند حجاب عشایری است که در موزه‌های مردم‌شناسی اکنون به نمایش گذاشته می‌شود و چادر زنان شهری نیز مانند چادرهای نماز بود و من در آن گفت‌وگو تأکید کردم که رنگ مشکی بر اثر دو سفر ناصرالدین شاه به اروپا وارد پوشش زنان ما و در رنگ چادرها منعکس شد.
کلهر با بیان این‌که حجاب از ضروریات اسلام است، گفت: چادری که مادر من در آن زمان سرش می‌کرد، چادر کمری بود شبیه همان چادر ملی که الان طراحی کردند و من تأکید می‌کنم که بحث من درآن گفت‌وگو درباره زیباشناسی لباس و رنگ‌ها بود.
برخی می‌خواهند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند
یک آهنگساز جوان معتقد است هنرمندان واقعی حدود عرف جامعه و اعتقادات مردم خود را می‌شناسد و هیچ‌گاه بر‌خلاف آن رفتار نمی‌کنند.
سامان احتشامی نوازنده پیانو و سرپرست گروه موسیقی «شرقی» در گفت‌و‌گو با اظهار کرد: خیلی‌ها به دنبال آن هستند که از آب گل‌آلود ماهی بگیرند. مثلاً برخی از ترافیک موسیقی می‌سازند و به خورد مردم می‌دهند. وی افزود: من به هیچ وجه سیاسی نیستم، چرا که سیاست علمی جدا از هنر است. یک هنرمند موسیقی باید در ابتدا روانشناس خوبی باشد، به‌طوری که در کنسرتش می‌تواند با یک قطعه آرام، مخاطبانش را شاد کند یا با یک قطعه تند، مخاطبانش را به گریه اندازد. به هر حال با به وجود آوردن خاطره و نوستالژی در ذهن مردم، خودش یک هنر است.
این نوازنده پیانو در ادامه بیان کرد: از آنجا که مسائل سیاسی یا اقتصادی در جامعه بر حال و احساس مردم تأثیرگذار خواهد، برخی از این شرایط سوء‌استفاده می‌کنند تا حرکتی برای محبوبیت خود قدم بردارند. حتی برخی از هنرمندان نیز این‌گونه رفتار می‌کنند گرچه این امر نشان از دید اجتماعی او می‌دهد.
احتشامی با بیان این‌که کار هنرمند هیچ ربطی به مسائل سیاست ندارد، ابراز کرد: گاهی ممکن است یک هنرمند به یک کار سیاسی کمک کند، اما به هیچ‌وجه حرکت او سیاسی نخواهد بود. 


منبع: روزنامه ایران