حضرت زینب (س) میراث دار حجاب فاطمی در کربلا

حجاب و وقار حضرت زینب (س) نمونه ی بارز الگو بودن ایشان در تمام طول اسارت توسط سپاه یزید و عمر سعد است.

"سرّنی در نینوا می ماند اگر زینب نبود             کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود"

حجاب و وقار حضرت زینب (س) نمونه ی بارز الگو بودن ایشان در تمام طول اسارت توسط سپاه یزید و عمر سعد است.حضرت زینب کبری (س) در این ایام با خطابه های بی نظیر خود نیز در مسیر شام به خونخواهی امام حسین (ع) و هفتاد و دو تن از یاران بزرگوارش پرداختند.

ایشان پرستار بزرگ کربلا بود چنانکه پس از عاشورا؛ از بازماندگان ایثار و رشادت پرستاری می کردند.

طبق روایات مختلف در طول سفر امام حسین(ع) به کربلا بارها با خواهر خود به گفتگو پرداخته و با ایشان درد دل کردند.

شیرزنی که همراه و پابه پای برادر در ستیز حق و باطل همراه شد هماره احیاء گر حجاب فاطمی و امر به معروف و نهی از منکر بودند.

دختر بی همتای حضرت زهرا (س) که حجاب و متانت خود را از مادرش به ارث برده بود و هماره حافظ ارزشهای والای دینی و اسلامی بود.

ازآنجا که ترییت و فرهنگ و وراثت و اکتساب، همه و همه در شکل گیری شخصیت انسان تاثیر تام دارند، فرزند حضرت زهرا(س)، زینب کبری(س) که  در این خانه وتحت تربیت شیوه های حضرت زهرا(س) وحضرت علی(ع) قرار گرفته بود، دقیقا پیروی و الگو از آن دو معصوم را در سیره و اخلاق پیش گرفت و دقیقا در همین راستا شیوه حضرتش در مساله حجاب و حضرت (س) در اهمیت حجاب و مساله عفاف زن همانقدر که حضرت زهرا(س) تکیه داشت، سفارش نمود ولی از آنجا که در متون روایی ما و آثار تاریخی راجع به حضرت زینب(س) به جنبه های مبارزاتی آن حضرت اشاره بیشتری شده چه بسا مطالب و و فرمایشات آن عزیز در ارتباط  با حجاب منقول نگشته است اما همان مطلب کم و گفته های جسته و گریخته ای که با تتبع زیاد از گوشه و کنار بدست می آید، دلالت تامی بر مسئله دارد که برای نمونه به یکی دو مورد اشاره میکنیم:

پزشک ها همیشه محرم نیستند!!!

صرف پزشک بودن به هیچ عنوان ایجاد محرمیت نمی کند و این چنین نیست که پزشک با بیمار محرم باشد و با خیال راحت جنس مخالف را معاینه و عمل کند؛ بیمار جنس مخالف هم بدون احساس نگرانى و همانند یکى از محارم خود را در اختیار پزشک یا پرستار جنس مخالف قرار دهد.

برای همه ما پیش آمده که در مراجعه به پزشک و انجام برخی معاینات مانند سونوگرافی و.. با یک پزشک غیر هم جنس خود مواجه شده ایم. شاید در ابتدا کمی برایمان سخت بوده اما با به یاد آوردن  جمله« پزشکان محرم هستند» کمی آرام شدیم. متاسفانه مساله محرم بودن پزشک ها به دلیل بیان غیر کارشناسانه عده ای که مورد اعتماد مردم هستند به یکی از باورهای اکثریت جامعه اسلامی تبدیل شده است؛ به طوریکه چندی پیش یکی از مسئولین سازمان نظام پزشکی بیان کرد که موضوع محرم نبودن پزشکان نسبت به بیماران بحثی قدیمی است و در نظری غیر کارشناسی گفت:‌ «همه مراجع به محرمیت پزشک نسبت به بیمار معتقدند و اتفاق نظر دارند.» اظهارات افرادی از این دست سبب شده که برای اکثریت افراد جامعه این توهم ایجاد شود که ممکن است در این زمینه حکم شرعی وجود داشته باشد و پزشک نیز در کنار دیگر محارم قرار داشته باشد. در این نوشتار به بررسی حکم محرم نبودن پزشک برای بیمار غیر هم جنس از نظر فقهی می پردازیم.

 

حجاب در آیات قران کریم:

با مراجعه به کتاب آسمانی قرآن کریم، آیاتی را مشاهده خواهیم کرد که در آنها وجوب حجاب صراحتاً

عنوان گردیده است. در این مجال به مواردی از آنها اشاره ی شود:                  

در آیه 31 از سوره نور که صراحت بر وجوب حجاب دارد، آمده است:

و قل للمومنات یغضضن من ابصارهن و یحفظن فروجهن و لایبدین الا ما ظهر منها...

«... و به بانوان با ایمان بگو چشم‏های خود را فرو پوشند و عورت‏های خود را از نگاه دیگران پوشیده نگاه

 دارند و زینت‏های خود را جز آن مقداری که ظاهر است، ننمایند و زینت‏های خود را آشکار نسازند، مگر

برای شوهرانشان، پدرانشان، پدر شوهرانشان، پسران همسرانشان، برادرانشان، پسر برادرانشان،

زنان هم کیششان، کنیزانشان، مردان سفیهی که تمایلی به زنان ندارند، و یا کودکانی که از امور

جنسی بی‏اطلاع‏اند (غیر ممیز). و پاهای خود را بر زمین نکوبند تا زینت‏های پنهانشان آشکار شود و

همگی به‏سوی خداوند بازگردید، ای مؤمنان! باشد که رستگار شوید». از این رو امام صادق علیه

السلام در ضمن گفتاری فرمودند: «حصنوا بها نسائکم»1 یعنی به و سیله سوره نور(و توجه و عمل به

دستورهای آن) زنان خود را (از بی عفتی و دوری از حریم حجاب) حفظ کنید.

همچنین در آیه 59 از سوره احزاب از کلمه جلباب بعنوان پوشش برتر یاد شده و می خوانیم:

یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساء المومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ...

«ای پیامبر! به همسران و دختران خویش و بانوان با ایمان بگو که روسریهای بلند خود را برگیرند تا به

عفاف و حُریّت شناخته شوند و مورد آزار و تعرّض هوسرانان قرا نگیرند و خداوند، آمرزنده و مهربان

است».

تاریخچه حجاب و عفاف در ادیان و اقوام گذشته

1. پوشش زن در یونان و روم باستان

دایره المعارف لاروس درباره پوشش زنان یونان باستان می گوید: زنان یونانی در دوره های گذشته، صورت و اندامشان را تا روی پا می پوشاندند. این پوشش که شفاف و بسیار زیبا بود، در جزایر کورس و اِمِرجوس و دیگر جزایر ساخته می شد. زنان فنیقی نیز دارای پوششی قرمز بودند. سخن درباره حجاب، در لابلای کلمات قدیمی ترین موءلفین یونانی نیز به چشم می خورد؛ حتی «بنیلوب» (همسر پادشاه «عولیس» فرمانروای ایتاک) نیز با حجاب بوده است. زنان شهر «ثیب» دارای حجاب خاصی بوده اند، بدین صورت که حتی صورتشان را نیز با پارچه می پوشاندند. این پارچه دارای دو منفذ بود که جلوی چشمان قرار می گرفت تا بتوانند ببینند. در «اسپارته» دختران تا موقع ازدواج آزاد بودند، ولی بعد از ازدواج خود را از چشم مردان می پوشاندند. نقش هایی که بر جای مانده، حکایت می کند که زنان سر را می پوشانده، ولی صورت هایشان باز بوده است، و وقتی به بازار می رفتند، بر آنان واجب بوده است که صورت هایشان را بپوشانند؛ خواه باکره و خواه دارای همسر باشند. حجاب در بین زنان سیبری و ساکنان آسیای صغیر و زنان شهر ماد (و فارس و عرب) نیز وجود داشته است. زنان رومانی از حجاب شدیدتری برخوردار بوده اند، به طوری که وقتی از خانه خارج می شدند، با چادری بلند تمام بدن را تا روی پاها می پوشاندند و چیزی از برآمدگی های بدن مشخص نمی شد.2

یکی از تاریخ نویسان غربی نیز شواهد زیادی دال بر وجود حجاب در بین زنان یونان و روم باستان آورده است. او درباره «الهه عفت» که یکی از خدایان یونان باستان است، می گوید: «آرتمیس»، الهه عفت است و عالی ترین نمونه (و الگو برای) دختران جوان به شمار می آید. دارای بدنی نیرومند و ورزیده و چابک و به زیور عفّت و تقوا آراسته است.»3

همچنین درباره مردم یکی از قبائلی که نهصد سال قبل از میلاد زندگی می کرده اند، آمده است : «بالاتر از ارمینان و در کنار دریای سیاه، «سکّاها» بیابانگردی می کردند. آنها مردم وحشی و درشت اندام قبائل جنگی نیمه مغول و نیمه اروپایی بسیار نیرومندی بودند که در ارابه به سرمی بردند و زنان خود را سخت در پرده نگاه می داشتند.»4

عفاف و حجاب از دیدگاه حضرت فاطمه زهرا (س)

 مقدمه :

بدون تردید پوشش اسلامی برای زنان، از ضروریات دین مقدس اسلام است، چنان که آیات متعددی از قرآن بر این مطلب دلالت دارند.1 از طرفی مسأله حجاب یکی از جنجالی‏ترین مسائل دنیای دیروز و امروز است، به ویژه طرفداران اعلامیّه حقوق بشر، که با عنوان کردن «تساوی حقوق زن و مرد»، پوشش را برای زن دست و پاگیر دانسته، و آن را برخلاف آزادی قلمداد و به عنوان حمایت از حقوق زن، مطرح می‏نمایند، این مسأله را بسیار حسّاس نموده است، در صورتی که پوشش اسلامی را باید در مجموع ابعادش مورد تجزیه و تحلیل قرار داد، که با توجّه به مجموع، به نفع زن و جامعه است، و نه تنها دست و پا گیر نیست و تضادی با آزادی ندارد، بلکه زنان در عین حفظ پوشش اسلامی، می‏توانند برترین فعالیّت‏های اجتماعی را داشته باشند، و در چارچوب آزادی‏های صحیح و مقبول، از حق آزادی خود بهره‏مند گردند، زیرا حجاب در اسلام به معنای پرده نشینی نیست، بلکه به معنای پوششی معقول برای جلوگیری از فساد، و حفظ کرامت زن است، و ما امروز در جمهوری اسلامی ایران می‏بینیم که زنان در همه صحنه‏ها و عرصه‏ها، از مجلس قانون‏گذاری گرفته تا آموزش و پرورش و بیمارستان‏ها و ادارات، می‏توانند در چهارچوب حفظ پوشش اسلامی، به کار و تلاش بپردازند، بی آن‏که حجاب اسلامی برای تلاش‏های آنان، مشکلی ایجاد کند، و حقّ آزادی صحیح آنها را تضییع نماید.

 حجاب در اسلام از یک مسأله کلّی‏تر و اساسی‏تری ریشه می‏گیرد، و آن این است که اسلام می‏خواهد انواع التذاذهای جنسی، چه بصری و لمسی و چه نوع دیگر به محیط خانوادگی و در کادر ازدواج قانونی، اختصاص یابد، اجتماع منحصرا برای کار و فعّالیت باشد، برخلاف سیستم غربی عصر حاضر، که کار و فعّالیت را با لذّت‏جویی‏های جنسی به هم می‏آمیزد، اسلام می‏خواهد این دو محیط را کاملاً از یکدیگر تفکیک کند».3
علاّمه اقبال لاهوری در اشعار نغز خود در این رابطه، چنین می‏سراید:
باید این اقوام را تنقید غرب شرق را از خود برد تقلید غرب 
نی زرقص دختران بی‏حجاب قوت مغرب نه از چنگ و رباب 
نی زعریان ساق و نی از قطع موست نی زسحر ساحران لاله روست 
از همین آتش چراغش روشن است قوّت افرنگ از علم و فن است 
مغز می‏باید نه ملبوس فرنگ علم و فن را ای جوان شوخ و شنگ 

 

گوهر عفاف و نقش انسان سازی زن

اساس اسلام سعادت و نجات آدمی است و باورهای دینی و احکام اخلاقی و فقهی در احکام الهی مربوط به پوشش زن نیز با این فلسفه و حکمت حکیمانه صادر شده است. زن با رعایت حجاب اسلامی، به تهذیب و تزکیه نفس و ملکات نفسانی پرداخته و قرب الهی را فراهم ساخته و زمینه رشد معنوی مردان را هم در اثر حفظ نگاه فراهم می‌کند.حجاب و پوشش اسلامی و به تبع آن، حفظ نظام خانواده نیز از آن رو ارزش دارند که تأمین کننده سعادت آدمی و منشاء قرب الهی هستند.حجاب، دورى از تبرج یا خودنمایى است، زیرا تبرج رفتار جاهلیت است در جوامعى که به تمدن نرسیده اند، زنان به خودنمایى می پردازند. پس زن مسلمانی که بدون توجه به قانون الهی، خود نمایی می‎کند عمل او تبرج جاهلی است، مثلا با آرایشهای تند قسمتهایی از بدن خود را برهنه و آشکار کند.

قیام مردم مشهد و واقعه مسجد گوهرشاد در مقابله با کشف حجاب مصداق بارز مبارزه با منکری است که هنوز متاسفانه آثار شوم آن در کشور وجود دارد.در واقعه مسجد گوهرشاد ماموران رضاخانی مسجد را به قتلگاه خداجویان تبدیل کردند و نقطه تاریکی از خود در تاریخ به جا گذاشتند.لذا یاد و خاطره شهدا و قیام مردم مشهد بخشی از تاریخ مبارزه ملت ایران است که باید زنده بماند.

دشمن می‌داند که اگر بحث حجاب و عفاف و این نقطه استراتژیک را بمباران کند نه تنها یک فرد که باعث تباهی یک خانواده و در مجموع جامعه می‌شود. حجاب و عفاف اصلا مفهوم زنانه ندارد؛ بلکه مفهومی فراتر از لباس زنان دارد به عبارتی رعایت حریم عفاف و حجاب به معنای امکان پاک‌زیستی و اعتقاد محوری در زندگی جاری انسان‌هاست.از لحاظ فطرت انسانی ، انسان پس از بلوغ به طرف جنس مقابل تمایل پیدا می کند که اگر مسئله عفاف و حجاب نباشد، این احساس به صورت کاذب تشدید شده و علاقه کاذب و آثار مختلفی چون فساد و فحشا را به وجود می آورد و بر مبنای آن جرمهای دیگری ایجاد می‌شود.

بعد از آن که مبارزه با مسئله عفاف و حجاب به صورت بنیادین آغاز شد، جامعه غربی از نظر انسانی، خانوادگی، اخلاقی و اجتماعی دچار سقوط است. علت این است که فرمان خداوند انجام نمی شود چون انسان برای انسان خوب بودن باید حجاب را رعایت کند و در بخشی رعایت مسئله عفاف و حیا با حجاب باید همراه باشد که و این امر در مورد مردان نیز به اندازه زنان صدق می کند .همانطور که دستورات اسلام برای مردان و زنان آمده است. حجاب اسلامی به بهداشت روانی جامعه کمک می‌کند، زیرا اگر حریم میان زن و مرد وجود نداشته باشد و زنان همه زیبایی‌های خود را در منظر دید همگان قرار دهند، جنس مخالف همواره در اندیشه اشباع عطش روحی و روانی خود تلاش کرده و از فعالیت‌های اصلی خود باز می‌مانند که این امر نتیجه‌ای به جز از بین رفتن امنیت روحی و روانی هر دو آن‌ها و جامعه ندارد.

یکی از فضایل اخلاقی اسلام در عرصه اخلاق جنسی رعایت حجاب و پوشش بانوان است. البته این مسئله مختص بانوان نیست، بلکه آقایان نیز شامل این دستور الهی هستند، اما تاکید اسلام بر نوع پوشش بانوان به دلیل ساختار خاص جسمانی‌شان است.حجاب امری فطری و درونی است و در مقابل آن بی حجابی از عوامل مهم هلاکت دنیوی و اخروی انسان است. اسلام به علت فطری بودن امر حجاب و تاثیرات آن بر ساختار فرهنگی و اجتماعی جامعه، بر حجاب اسلامی تاکید می‌کند و می‌توان گفت که شخصیت و کرامت بانوان با رعایت حجاب تامین می‌شود. رعایت حجاب در جامعه تاثیر زیادی در تحکیم روابط خانوادگی و حفاظت جامعه از بی‌عفتی و آلودگی جنسی خواهد داشت.نخستین ثمره ترویج فرهنگ عفاف و حجاب رضایت خداوند متعال است که وقتی در جامعه حاکم باشد بزرگ‌ترین نشان افتخار است.

عفاف و حجاب مسئله‌ای انسانی و به نوعی مربوط به همه جوامع بشری است،لذا ایجاد و تقویت بسترهای پرورشی و تربیتی حجاب و عفاف در جامعه با جدیت پیگیری می‌شوند. بحث عفاف و حجاب تعریف فطری دارد که شارع مقدس آن را پذیرفته است. حتی باید این طور تعبیر کرد که مسئله عفاف و حجاب نوعی حریم نگاه داشتن و حفاظت از آسیبهای مادی و معنوی به انواع مختلف است. مسئله حجاب تنها فطری نیست بلکه غریزی هم محسوب می شود . نشانه غریزی بودن حجاب این است که آن را در موجوات غیر انسان نیز مشاهده می کنیم به طوری که حفاظت آنها از خانواده خود گویای این مطلب است. در مسئله عفاف و حجاب برای انسانها بر بحث فطری تمرکز می کنیم که انسان می خواهد در عالم انسان بماند و انسانیت خود را ارتقا دهد.